شپش کتاب یا Lice book چیست؟
گونه Dorypteryx sp، از راسته Psocoptera (معروف به کتاب‌وش‌ها یا شپش‌های کتاب) است و به‌طور کلی در محیط‌های مرطوب و با دسترسی به مواد آلی یافت می‌شود. این گونه‌ها معمولاً آفت مواد ذخیره‌شده در منازل، کتابخانه‌ها، انبارها و موزه ها (محل نگهداری نسخ خطی قدیمی) هستند و از جمله آفات کمتر شناخته‌شده اما تأثیرگذار بر محصولات ذخیره‌شده به شمار می‌آیند.
تلفن مشاوره رایگان 09120175667
---
خصوصیات کلی
ظاهر:
بدن بسیار کوچک (1 تا 2 میلی‌متر)، نرم و به رنگ زرد یا قهوه‌ای روشن.
برخی گونه‌های Dorypteryx بال‌دار هستند، اما بیشترشان فاقد بال یا با بال‌های بسیار کوتاه هستند.
شاخک‌های بلند و دهانی جویدنی دارند.
زیستگاه:
محیط‌های مرطوب و گرم.
یافت‌شده در مکان‌هایی مانند انبارهای مواد غذایی، کتابخانه‌ها، قفسه‌های کتاب، و مکان‌هایی که مواد آلی ذخیره شده باشند.
ویژگی خاص:
به دلیل اندازه کوچک و رفتار مخفیانه، معمولاً تا زمانی که جمعیت زیادی پیدا نکنند، به‌سختی قابل تشخیص هستند.
---
چرخه زندگی
1. تخم‌گذاری:
ماده‌ها تخم‌ها را به‌صورت گروهی یا انفرادی روی سطوح، داخل ترک‌ها یا روی مواد آلی می‌گذارند.
تخم‌ها در محیط مرطوب و گرم پس از 1 تا 2 هفته باز می‌شوند.
2. نمف‌ها:
نمف‌ها شبیه به بالغین هستند اما کوچک‌تر و بدون بال.
این مرحله شامل چندین پوست‌اندازی است که معمولاً 4 تا 6 هفته طول می‌کشد.
3. بالغین:
حشرات بالغ توانایی تولیدمثل دارند و می‌توانند برای چند هفته زنده بمانند.
---
تغذیه
منابع غذایی:
از مواد آلی موجود در کاغذ، کتاب‌ها، چسب‌ها، کپک‌ها، قارچ‌ها، غلات ذخیره‌شده و حتی چوب های کابینت ها تغذیه می‌کنند. شپش های کتاب می‌توانند از لایه‌های سطحی مواد ذخیره‌شده یا از گرد و غبار ارگانیک موجود در محیط نیز تغذیه کنند.
رفتار تغذیه‌ای:
معمولاً در محیط‌های مرطوب فعال‌تر هستند و می‌توانند کپک‌ها را روی مواد غذایی یا کاغذ تحریک کنند.
---
آسیب‌ها و ضررها
1. به مواد ذخیره‌شده:
تخریب کتاب‌ها و اسناد با تغذیه از چسب‌ها، کاغذ و جلد.
آسیب به محصولات غذایی خشک ذخیره‌شده مانند آرد، غلات، و دانه‌ها.
2. مشکلات بهداشتی:
ممکن است به دلیل تماس با مواد آلوده به مدفوع و پوست‌های ریخته‌شده این حشرات، واکنش‌های آلرژیک پوستی و تنفسی ایجاد شود.
3. خسارات اقتصادی:
در کتابخانه‌ها و آرشیوها، تخریب کتاب‌های ارزشمند یا اسناد قدیمی.
آلودگی مواد غذایی که منجر به ضرر مالی می‌شود.
تلفن مشاوره رایگان 09120175667
---
راه‌های مقابله
1. پیشگیری
کاهش رطوبت محیط با استفاده از دستگاه‌های رطوبت‌گیر.
نگهداری مواد غذایی در ظروف دربسته و مقاوم به نفوذ حشرات.
تمیز کردن منظم قفسه‌های کتاب، انبارها و مکان‌های ذخیره‌سازی.
استفاده از خاک دیاتومه (Diatomaceous earth) در درزها و شکاف ها و محل های مرطوب.
2. کنترل فیزیکی
تهویه مناسب محیط‌های ذخیره‌سازی.
استفاده از تله‌های چسبنده برای جذب و جمع‌آوری حشرات.
انجماد اشیای آلوده مانند کتاب‌ها یا اسناد برای از بین بردن حشرات و تخم‌هایشان.
3. کنترل شیمیایی
استفاده از حشره‌کش‌های ایمن و مناسب برای محیط‌های داخلی مانند K-othrin sc 50 و Averkilll sc 10.
استفاده از مواد ضدکپک مانند آمونیو کلراید، دکونکس و بوراکس در محیط‌های مرطوب.
4. کنترل بیولوژیکی
بهره‌گیری از دشمنان طبیعی مانند برخی از گونه‌های عنکبوت‌ها که می‌توانند این حشرات را شکار کنند.
5. مدیریت مواد آلوده
حذف و نابود کردن مواد آلوده یا شدیداً آسیب‌دیده.
ذخیره‌سازی کتاب‌ها و محصولات حساس در مکان‌های خشک و دور از رطوبت.
---
جمع‌بندی
گونه Dorypteryx sp. به دلیل تخریب اسناد، کتاب‌ها و مواد غذایی، آفتی جدی در محیط‌های مرطوب و غیربهداشتی محسوب می‌شود. کنترل آن نیازمند کاهش رطوبت، استفاده از روش‌های پیشگیرانه، و در صورت لزوم، مداخلات شیمیایی یا فیزیکی است. اقدامات پیشگیرانه مانند کنترل شرایط محیطی و نظافت منظم می‌توانند از ایجاد آلودگی جلوگیری کنند. شما برای آموزش بیشتر در خصوص مبارزه با شپش کتاب می توانید با کارشناسان شرکت کنترل آفات ورسا صنعت سبز در ارتباط باشید.
تلفن مشاوره رایگان 09120175667
هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.