سیانور چیست؟
سیانورها دسته‌ای از ترکیبات شیمیایی هستند که دارای گروه عاملی سیانو (CN⁻) می‌باشند. این ترکیبات به دو دسته معدنی و آلی تقسیم می‌شوند.
شماره مشاوره رایگان:
09120175667
09194533308
ترکیبات رایج سیانور
۱. سیانید هیدروژن یا سیانور هیدروژن (HCN)
- فرمول: H-C≡N
- نام متداول: اسید هیدروسیانیک
- حالت فیزیکی: مایع یا گاز بی‌رنگ
- بوی مشخص: بادام تلخ
۲. سیانید سدیم یا سیانور سدیم (NaCN)
- پرکاربردترین ترکیب سیانور
- شکل: پودر سفید کریستالی
- جذب رطوبت‌دهی بالا
۳.سیانید پپتاسیم یا سیانور پتاسیم (KCN)
- مشابه سیانور سدیم اما حلالیت بیشتر
- کاربرد در آبکاری طلا
4. ترکیبات آلی سیانور
- آکریلونیتریل
- نیتروپروسید سدیم
شماره مشاوره رایگان:
09120175667
09194533308
تاریخچه پیدایش سیانور
کشف اولیه
۱۷۸۲: کارل ویلهلم شیله شیمیدان سوئدی برای اولین بار اسید هیدروسیانیک را از رنگدانه آبی Prussian blue استخراج کرد.
۱۸۱۱: جوزف لویی گیلوساک فرمول شیمیایی HCN را تعیین کرد.
۱۸۴۵: رابرت بونزن روش‌های صنعتی تولید سیانورها را توسعه داد.
کاربردهای تاریخی سیانور
صنعت طلا (۱۸۸۷):
- جان استوارت مکآرتور روش سیانوراسیون برای استخراج طلا را اختراع کرد
- انقلابی در صنعت معدن طلا ایجاد شد
جنگ جهانی اول:
- استفاده به عنوان سلاح شیمیایی توسط فرانسه
- نام رمز: "Vincemito"
جنگ جهانی دوم:
- استفاده نازی‌ها در اردوگاه‌های کار اجباری
- مورد استفاده در کپسول‌های خودکشی
شماره مشاوره رایگان:
09120175667
09194533308
مکانیسم عمل سیانور
اثر بر سطح سلولی
سیانور با مهار آنزیم سیتوکروم c اکسیداز در میتوکندری، زنجیره انتقال الکترون را مسدود می‌کند:
سیانور + سیتوکروم c اکسیداز → مهار تنفس سلولی
پیامدهای بیوشیمیایی
- قطع تولید ATP
- تجمع اسید لاکتیک
- اسیدوز متابولیک
- مرگ سلولی در عرض کمتر از دقیقه
شماره مشاوره رایگان:
09120175667
09194533308
علائم مسمومیت با سیانور:
- سردرد، سرگیجه، تهوع
- تنفس سریع و سطحی
- ایست قلبی-تنفسی
- کما و مرگ
عدم وجود هشدار حسی:
- برخی افراد فاقد توانایی بویایی بادام تلخ هستند
خطرات محیط زیستی
تأثیر بر حیوانات غیرهدف:
- مرگ پرندگان و پستانداران
- اثرات مخرب بر اکوسیستم
آلودگی آب‌های زیرزمینی:
- خطر نفوذ به منابع آبی
- پایداری نسبی در آب
جایگزین‌های ایمن‌تر
در کشاورزی
- فسفین (با احتیاط)
- متیل بروماید (در حال حذف)
- ترکیبات پایرتروئید
در خانگی
- استفاده از ترکیبات پایروتیوئیدی مثل آورکیل و کاوترین
- طعمه‌های ضد انعقادی مثل مورین وبی و استورم
- روش‌های فیزیکی و مکانیکی
مقررات و محدودیت‌ها
سطح بین‌المللی
- ثبت در کنوانسیون استکهلم
- محدودیت در پروتکل مونترال
در ایران
- ممنوعیت کامل مصرف خانگی
- نیاز به مجوز ویژه برای مصارف صنعتی
- کنترل شدید توسط سازمان محیط زیست
جمع‌بندی
سیانورها اگرچه ترکیبات مؤثری در کنترل آفات هستند، اما به دلیل سمیت بسیار بالا و خطرات جانی، استفاده از آنها باید تنها توسط متخصصان آموزش‌دیده و با رعایت کلیه پروتکل‌های ایمنی انجام شود. برای مصارف خانگی، جایگزین‌های ایمن‌تر و کم‌خطرتری وجود دارند که بدون به خطر انداختن سلامتی ساکنین، قادر به کنترل آفات می‌باشند.
شماره مشاوره رایگان:
09120175667
09194533308
هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.