انواع گونه های پشه خاکی ناقل بیماری لیشمانیوز در ایران
در ایران، پشه‌های خاکی (پشه‌های خاکی فلبوتومینه) عمدتاً متعلق به جنس‌های Phlebotomus و Lutzomyia هستند. این پشه‌ها ناقلان مهم بیماری لیشمانیوز محسوب می‌شوند. در ادامه فهرستی از رایج‌ترین گونه‌های پشه خاکی در ایران و روش‌های عملی کنترل و مبارزه با آنها آورده شده است.
---
شماره مشاوره رایگان
09120175667
گونه‌های رایج پشه خاکی در ایران
1. فلبوتوموس پاپاتاسی Phlebotomus papatasi
ناقل اصلی لیشمانیوز پوستی در ایران
یافت‌شده در مناطق شهری و روستایی
2. فلبوتوموس سرژانتی Phlebotomus sergenti
ناقل دیگر لیشمانیوز پوستی
ترجیحاً در مناطق کوهستانی و سنگی
3. Phlebotomus alexandri
ناقل لیشمانیوز احشایی
یافت‌شده در مناطق خشک و نیمه‌خشک
4. Phlebotomus major
ناقل لیشمانیوز احشایی
رایج در مناطق روستایی
5. Phlebotomus caucasicus
مرتبط با لیشمانیوز پوستی
یافت‌شده در مناطق شمالی ایران
6. Phlebotomus ansarii
ناقل مشکوک لیشمانیوز
یافت‌شده در مناطق مرکزی و جنوبی ایران
7. .Sergentomyia spp
نقش کم‌اهمیت‌تری در انتقال بیماری دارند اما همچنان در ایران حضور دارند
شماره مشاوره رایگان
09120175667
---
روش‌های عملی مبارزه با پشه‌های خاکی
1. مدیریت محیطی
حذف محل‌های تولیدمثل: پشه‌های خاکی در مواد آلی، شکاف دیوارها و لانه‌های حیوانات تولیدمثل می‌کنند. تمیزکاری منظم، پر کردن شکاف‌ها و مدیریت ضایعات بسیار مؤثر است.
بهبود بهداشت: دفع مناسب زباله و کاهش آب راکد می‌تواند محل‌های تولیدمثل را محدود کند.
جایگاه حیوانات: نگهداری دام‌ها در فاصله از محل زندگی انسان، زیرا پشه‌های خاکی از خون حیوانات تغذیه می‌کنند.
2. استفاده از حشره‌کش‌ها
سمپاشی ابقایی: استفاده از حشره‌کش‌ها روی دیوارها، سقف‌ها و محل‌های استراحت پشه‌های خاکی. حشره‌کش‌های رایج شامل پیرتروئیدها مانند: کاوترین، سیترول فورت، سربیت و ... هستند.
پشه‌بندهای آغشته به حشره‌کش: استفاده از پشه‌بندهای آغشته به حشره‌کش K-Othrin sc 50 طولانی‌اثر برای محافظت هنگام خواب.
مه‌پاشی: در مناطق پرخطر، مه‌پاشی با حشره‌کش‌ها جمعیت پشه‌های بالغ را کاهش می‌دهد.
3. محافظت شخصی
دفع‌کننده‌ها: استفاده از دفع‌کننده‌ها یا ریلانت های مبتنی بر DEET یا سایر مواد تأییدشده روی پوست نظیر دورکننده KOV.
لباس محافظ: پوشیدن لباس‌های آستین‌بلند، شلوار و جوراب، به‌ویژه در هنگام غروب و طلوع خورشید.
توری و پشه‌بند: نصب توری‌های ریز روی پنجره‌ها و درها و استفاده از پشه‌بند در مناطق بومی.
4. آگاهی و آموزش جامعه
آموزش جوامع درباره خطرات پشه‌های خاکی و اهمیت اقدامات پیشگیرانه.
ترویج تشخیص زودهنگام و درمان لیشمانیوز برای کاهش انتقال بیماری.
5. کنترل زیستی
معرفی شکارچیان طبیعی پشه‌های خاکی مانند برخی گونه‌های مورچه و عنکبوت برای کاهش جمعیت آنها.
استفاده از بیوپیسیت‌ها مانند Bacillus thuringiensis israelensis (Bti) برای هدف قرار دادن لاروها.
6. برنامه‌ریزی شهری
طراحی سکونتگاه‌ها به‌گونه‌ای که زیستگاه پشه‌های خاکی به حداقل برسد، مانند اجتناب از ساخت‌وساز در نزدیکی لانه جوندگان یا مناطق دارای زباله آلی.
استفاده از مصالح ساختمانی رنگ روشن، زیرا پشه‌های خاکی به سطوح روشن کمتر جذب می‌شوند.
7. کنترل جوندگان
ازآنجاکه جوندگان مخزن بیماری لیشمانیوز هستند، کنترل جمعیت آنها می‌تواند فرصت تغذیه پشه‌های خاکی را کاهش دهد.
استفاده از تله‌ها یا سموم جونده‌کش به‌صورت ایمن و کنترل‌شده.
8. مداخلات سیستم بهداشتی
تقویت سیستم‌های نظارت و گزارش‌دهی موارد لیشمانیوز.
فراهم کردن دسترسی به ابزارهای تشخیصی و درمان برای افراد مبتلا.
---
نتیجه‌گیری:
پشه‌های خاکی در ایران یک نگرانی جدی بهداشتی به دلیل نقش آنها در انتقال لیشمانیوز هستند. مبارزه با آنها نیازمند یک رویکرد چندجانبه شامل مدیریت محیطی، استفاده از حشره‌کش‌ها، محافظت شخصی و آموزش جامعه است. با اجرای این استراتژی‌ها می‌توان خطر بیماری‌های منتقل‌شده توسط پشه خاکی را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داد.
شماره مشاوره رایگان
09120175667
هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.