کرم ساقه‌خوار نواری برنج (Chilo suppressalis): توصیف و تحلیل
Chilo suppressalis که به نام کرم ساقه‌خوار نواری برنج شناخته می‌شود، یکی از آفات مهم برنج و دیگر محصولات غلات است. این حشره به طور گسترده در آسیا، بخش‌هایی از آفریقا و جنوب اروپا پراکنده شده و به طور قابل توجهی بر تولید برنج تأثیر می‌گذارد.
---
توصیف
بالغ:
ظاهر: شب‌پره‌ای با بال‌های جلویی زرد کمرنگ یا قهوه‌ای که خطوط طولی روی آن‌ها دیده می‌شود.
طول بال‌ها: بین ۲۰ تا ۳۰ میلی‌متر.
لارو:
ظاهر: سفید کرمی با سر قهوه‌ای و خطوط طولی تیره روی بدن.
اندازه: در حالت رشد کامل تا ۲۵ میلی‌متر طول دارد.
تخم‌ها:
ظاهر: تخم‌های پهن، بیضی‌شکل و سفید یا زرد مایل به سفید که به صورت توده‌ای روی سطح برگ‌ها قرار می‌گیرند.
---
چرخه زندگی
کرم ساقه‌خوار نواری برنج دگرگونی کامل (تخم، لارو، شفیره، بالغ) را طی می‌کند. معمولاً ۲ تا ۵ نسل در سال دارد که بسته به شرایط اقلیمی متفاوت است.
1. مرحله تخم:
ماده‌ها ۲۰۰ تا ۳۰۰ تخم را به صورت خوشه‌ای در زیر برگ‌ها یا نزدیک غلاف‌های آبی می‌گذارند.
تخم‌ها در مدت ۵ تا ۹ روز باز می‌شوند.
2. مرحله لاروی:
لاروهای تازه از تخم خارج شده به ساقه‌ها مهاجرت کرده و داخل ساقه‌ها را سوراخ می‌کنند.
این مرحله ۳۰ تا ۶۰ روز طول می‌کشد و شامل چندین اینستار است.
3. مرحله شفیرگی:
شفیره در داخل ساقه تشکیل می‌شود و این مرحله ۸ تا ۱۴ روز به طول می‌انجامد.
4. مرحله بلوغ:
بالغ‌ها شب‌زی هستند و ۳ تا ۶ روز زنده می‌مانند و بلافاصله پس از خروج شروع به تخم‌گذاری می‌کنند.
5. زمستان‌گذرانی:
در مناطق خنک‌تر، لاروها در کاه‌وبرگ برنج یا علف‌های هرز زمستان‌گذرانی می‌کنند.
---
تأثیرات و خسارات
1. آسیب مستقیم:
لاروها داخل ساقه‌های برنج تغذیه می‌کنند و انتقال مواد مغذی و آب را مختل می‌سازند.
باعث ایجاد "قلب‌های مرده" (مرگ جوانه‌های مرکزی) در مراحل رویشی و "خوشه‌های سفید" (خوشه‌های خالی یا مرده) در مراحل زایشی می‌شوند.
2. کاهش عملکرد:
آسیب‌ها تعداد پنجه‌های بارور را کاهش داده و کیفیت دانه‌ها را پایین می‌آورد.
در موارد شدید، خسارت می‌تواند بین ۱۰ تا ۳۰ درصد و در شرایط بحرانی تا ۶۰ درصد باشد.
3. تأثیر اقتصادی:
هزینه‌های بالای مدیریت آفت و کاهش درآمد ناشی از کیفیت پایین محصول.
4. تأثیرات زیست‌محیطی:
استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی می‌تواند به موجودات غیرهدف و اکوسیستم‌های آبی در شالیزارها آسیب برساند.
---
پیشگیری و کنترل
کنترل زراعی
بهداشت مزرعه: بقایای برنج و علف‌های هرزی که به عنوان محل زمستان‌گذرانی استفاده می‌شوند را حذف کنید.
مدیریت آب: روش غرقابی متناوب (AWD) را برای کاهش بقای لاروها اجرا کنید.
زمان‌بندی کاشت: کاشت هماهنگ را برای کاهش تجمع آفت و جلوگیری از همپوشانی آلودگی اجرا کنید.
ارقام مقاوم: از ارقام برنج مقاوم به ساقه‌خوارها استفاده کنید.
کنترل زیستی
دشمنان طبیعی: زنبورهای پارازیتوئید مانند Cotesia chilonis و Trichogramma japonicum می‌توانند جمعیت آفت را سرکوب کنند. شکارچیانی مانند عنکبوت‌ها و کفش‌دوزک‌ها نیز در کنترل لاروها موثرند.
بیماری‌زاها: قارچ‌های بیماری‌زا مانند Metarhizium anisopliae یا باکتری‌هایی مانند Bacillus thuringiensis (Bt) مؤثر هستند.
کنترل شیمیایی
حشره‌کش‌ها:
حشره‌کش‌های سیستمیک مانند فایپرونیل یا کلرانترانیلیپرول را در زمان اوج تخم‌گذاری برای هدف قرار دادن لاروهای جوان استفاده کنید.
از استفاده بیش از حد برای جلوگیری از مقاومت و اثرات منفی روی موجودات غیرهدف خودداری کنید.
فرمولاسیون گرانولی: از حشره‌کش‌های گرانولی در مزارع غرقابی برای نفوذ بهتر به لاروها استفاده کنید.
مدیریت یکپارچه آفات (IPM)
1. پایش:
از تله‌های نوری و فرمونی برای پایش جمعیت بالغ‌ها استفاده کنید.
به طور مرتب مزارع را برای مشاهده علائم "قلب‌های مرده" یا "خوشه‌های سفید" بررسی کنید.
2. آستانه‌ها:
اگر بیش از ۵ تا ۱۰ درصد از پنجه‌ها آسیب دیده باشند، اقدام به درمان کنید.
3. رویکردهای گروهی:
تلاش‌های کنترل آفات را در سطح جامعه هماهنگ کنید تا اثرات گسترده‌تری حاصل شود.
---
نتیجه‌گیری
Chilo suppressalis آفتی مخرب است که تهدید جدی برای تولید برنج محسوب می‌شود، به ویژه در مناطقی با کشت متمرکز برنج. مدیریت مؤثر این آفت نیازمند یک رویکرد یکپارچه است که شامل راهکارهای زراعی، زیستی و شیمیایی باشد. تلاش‌های بلندمدت باید بر روش‌های پایدار مانند استفاده از ارقام مقاوم، تقویت دشمنان طبیعی و برنامه‌های مدیریت یکپارچه آفات (IPM) متمرکز شود تا تأثیرات زیست‌محیطی و اقتصادی کاهش یابد.
هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.