نقش فرومون‌ها در مبارزه و کنترل آفات، به ویژه آفات انباری
فرومون‌ها ترکیبات شیمیایی طبیعی هستند که توسط موجودات زنده، از جمله حشرات، تولید می‌شوند و برای برقراری ارتباط با سایر اعضای گونه خود استفاده می‌شوند. این ترکیبات می‌توانند پیام‌های مختلفی را به دیگران ارسال کنند، مانند جذب هم‌جنس، هشدار درباره خطرات یا تعیین قلمرو. در زمینه مبارزه با آفات، به‌ویژه آفات انباری، فرومون‌ها نقش مهمی در مدیریت جمعیت آفات ایفا می‌کنند و به عنوان یک ابزار مؤثر در کنترل و پیشگیری از خسارت‌های ناشی از این آفات استفاده می‌شوند. در اینجا نقش فرومون‌ها در مبارزه با آفات، به ویژه آفات انباری، به تفصیل توضیح داده می‌شود:
1. جذب جنس مخالف و کنترل تولید مثل:
فرومون‌های جنسی یکی از مهم‌ترین کاربردهای فرومون‌ها در کنترل آفات هستند. حشرات ماده با انتشار فرومون‌های جنسی خود، حشرات نر را جذب می‌کنند. در سیستم‌های کنترل فرومونی، از این ویژگی استفاده می‌شود تا فرومون‌های مصنوعی مشابه فرومون‌های طبیعی تولید شوند و در محیط منتشر شوند. این امر باعث می‌شود حشرات نر جذب فرومون‌های مصنوعی شوند، در حالی که قادر به یافتن حشرات ماده نمی‌شوند. به این ترتیب، فرآیند جفت‌گیری مختل شده و جمعیت آفات کاهش می‌یابد.
برای آفات انباری، این روش می‌تواند به‌ویژه مفید باشد زیرا معمولاً آفات در محیط‌های کنترل‌شده و محدود مانند انبارها زندگی می‌کنند و تولید مثل در این فضاها به راحتی می‌تواند کنترل شود.
2. جذب و گیج کردن آفات:
در برخی مواقع، از فرومون‌ها برای جذب و گیج کردن آفات استفاده می‌شود. در این روش، تعداد زیادی فرومون به طور مصنوعی در محیط پراکنده می‌شود که باعث سردرگمی آفات می‌شود. این امر مانع از یافتن منابع غذایی یا جفت‌های مناسب برای تولید مثل می‌شود. به‌طور خاص، در محیط‌های انباری که آفات به ذخایر غذایی جذب می‌شوند، این روش می‌تواند کارآمد باشد.
3. جذب آفات به تله‌ها (استفاده در تله‌های فرومونی):
یکی از روش‌های رایج استفاده از فرومون‌ها، نصب تله‌های فرومونی است. این تله‌ها حاوی فرومون‌های مصنوعی هستند که آفات را به خود جذب می‌کنند. پس از جذب، آفات در تله گیر می‌افتند و از بین می‌روند یا به دام انداخته می‌شوند. این روش به‌ویژه در مبارزه با آفات انباری مانند سنجاقک‌ها، سوسک‌های انباری، پروانه‌ها و سایر آفات موجود در انبارهای غلات و مواد غذایی بسیار مؤثر است.
این تله‌ها می‌توانند به صورت پایش برای شناسایی و ارزیابی سطح آلودگی آفات در انبارها استفاده شوند و به کشاورزان و مدیران انبارها کمک کنند تا اقدامات پیشگیرانه یا کنترل‌کننده را به موقع انجام دهند.
4. مقابله با بی‌نظمی رفتاری و جلوگیری از پراکندگی:
فرومون‌های دفاعی و فرومون‌های هشداردهنده می‌توانند به جلوگیری از رفتارهای خاص آفات کمک کنند. برخی از آفات برای دفاع از خود یا در مواجهه با خطرات، فرومون‌های خاصی را منتشر می‌کنند. در برخی از سیستم‌های کنترل آفات، این فرومون‌ها به‌طور مصنوعی تولید می‌شوند تا رفتارهای خطرناک یا مهاجم آفات را متوقف کنند. این فرومون‌ها می‌توانند به‌ویژه در جلوگیری از پراکندگی آفات در انبارها و ذخایر غذایی مؤثر باشند.
5. جلوگیری از ایجاد "نقاط داغ" آفت‌ها:
فرومون‌ها می‌توانند به‌طور مؤثر از ایجاد نقاط داغ (Hot Spots) آفت‌ها جلوگیری کنند. این نقاط معمولاً مناطق محدودی هستند که در آن‌ها جمعیت آفات زیاد است و آفات در آن منطقه تکثیر می‌شوند. با استفاده از فرومون‌ها، می‌توان جمعیت آفات را از این مناطق دور کرد و پراکندگی آفات را کنترل نمود.
6. پایش و نظارت دقیق‌تر:
فرومون‌ها به عنوان ابزاری برای پایش آفات در انبارها استفاده می‌شوند. استفاده از تله‌های فرومونی که فرومون‌های خاص آفات هدف را جذب می‌کنند، می‌تواند به شناسایی آفات موجود در محیط‌های مختلف کمک کند. این تله‌ها به‌ویژه در مکان‌هایی مانند انبارهای غلات، مواد غذایی و سایر محیط‌های ذخیره‌سازی برای شناسایی و پیشگیری از حملات آفات مفید هستند.
7. کاهش نیاز به سموم شیمیایی:
یکی از مزایای مهم استفاده از فرومون‌ها در کنترل آفات، کاهش نیاز به استفاده از سموم شیمیایی است. در بسیاری از روش‌های کنترل سنتی، سموم شیمیایی برای نابودی آفات استفاده می‌شوند که ممکن است برای انسان‌ها، حیوانات خانگی و محیط زیست مضر باشند. استفاده از فرومون‌ها به‌عنوان یک روش کنترل بیولوژیک و غیر سمی می‌تواند اثرات منفی سموم را کاهش دهد و روشی پایدارتر و ایمن‌تر برای مدیریت آفات باشد.
آفاتی که در مبارزه با آن‌ها از فرومون‌ها استفاده می‌شود عبارتند از:
1. مگس میوه (Ceratitis capitata): در این نوع آفات، فرومون‌های جنسی برای جذب نرها به تله‌های خاص استفاده می‌شود تا جمعیت آفت کاهش یابد.
2. پروانه برگخوار (Spodoptera spp.): در مبارزه با این نوع آفات، از فرومون‌های جنسی برای جذب نرها به تله‌ها استفاده می‌شود و باعث کاهش قدرت جفت‌گیری و تخم‌گذاری می‌شود.
3. شپشک گلابی (Cydia pomonella): این آفت که در درختان میوه مانند سیب و گلابی یافت می‌شود، با استفاده از فرومون‌های جنسی در تله‌های فرمون، جذب می‌شود و کنترل جمعیت آفت تسهیل می‌شود.
4. سنک گندم (Sitophilus oryzae): در این مورد نیز فرومون‌ها برای جذب حشرات به تله‌ها و کنترل آفت در انبارهای ذخیره‌سازی مواد غذایی استفاده می‌شود.
5. سنک برنج (Sitophilus zeamais): مشابه سنک گندم، این آفت به غلات ذخیره‌شده، به ویژه برنج، آسیب می‌زند. فرومون‌ها برای جذب حشرات نر به تله‌های فرمون استفاده می‌شود تا بتوان جمعیت این آفت را کنترل کرد.
۶. شپشک غلات (Tribolium castaneum): این آفت نیز یکی دیگر از آفات انباری است که به دانه‌های غلات آسیب می‌زند. فرومون‌های خاص برای جذب شپشک‌های نر به تله‌های فرمون استفاده می‌شود و بدین ترتیب می‌توان جمعیت آفت را مدیریت کرد.
۷. کرم انباری (Plodia interpunctella): این آفت به محصولات دانه‌ای مانند غلات، آرد و خشکبار آسیب می‌زند. فرومون‌های جنسی برای جذب حشرات نر به تله‌ها به کار می‌روند تا جفت‌گیری مختل شده و جمعیت آفت کاهش یابد.
این روش به دلیل اثرات محدودی که روی محیط و موجودات غیرهدف دارد، به عنوان یک راهکار سازگار با محیط زیست در نظر گرفته می‌شود.
هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.