آشنایی با آفات برنج در ایران و راههای پیشگیری و کنترل آنها
در ایران، چندین آفت می‌توانند به برنج ذخیره‌شده در انبارها آسیب برسانند، مشابه سایر مناطق تولیدکننده برنج. این آفات شامل انواع مختلفی از حشرات و بندپایان هستند که به دانه‌های برنج حمله کرده و باعث کاهش کیفیت، آلودگی و احتمالاً از دست رفتن برنج در طول ذخیره‌سازی می‌شوند. در زیر آفات کلیدی در ایران که می‌توانند به برنج ذخیره‌شده آسیب برسانند، به همراه اقدامات پیشگیرانه و روش‌های کنترل برای مدیریت مؤثر این آفات آورده شده است.
تلفن مشاوره رایگان
09120175667
آفات رایج در ایران که به برنج ذخیره‌شده آسیب می‌رسانند:
1. شب‌پره هندی (Plodia interpunctella) :
توصیف: این شب‌پره یک آفت مهم در غلات ذخیره‌شده، از جمله برنج است. این حشره کوچک بوده و لاروهای آن به داخل دانه‌های برنج نفوذ کرده و باعث آسیب و آلودگی می‌شوند. این آفت به دلیل توانایی آلوده کردن برنج در طول ذخیره‌سازی و فرآوری شناخته شده است.
آسیب: لاروهای این شب‌پره از برنج تغذیه کرده و با ایجاد تار و فضولات، کیفیت برنج را کاهش می‌دهند.
2. شپشه برنج (Sitophilus oryzae) :
توصیف: این سوسک کوچک و قهوه‌ای-قرمز یکی از مخرب‌ترین آفات برنج ذخیره‌شده است. هم سوسک بالغ و هم لاروهای آن به داخل دانه‌های برنج نفوذ کرده و به آنها آسیب می‌رسانند.
آسیب: لاروهای این سوسک از داخل دانه‌های برنج تغذیه کرده و با ایجاد سوراخ و باقی گذاشتن گرد و خاک و فضولات، باعث آسیب قابل‌توجه و آلودگی دانه‌ها می‌شوند.
3. سوسک دانه‌خوار کوچک (Rhyzopertha dominica):
توصیف: این آفت یک تهدید بزرگ برای برنج ذخیره‌شده است. سوسک دانه‌خوار کوچک به دانه‌های برنج حمله کرده و با ایجاد تونل در دانه‌ها، آنها را شکسته و آلوده می‌کند.
آسیب: این سوسک‌ها نه‌تنها به دانه‌ها آسیب می‌رسانند، بلکه باعث رشد کپک و قارچ نیز می‌شوند.
4. شب‌پره برنج (Corcyra cephalonica):
توصیف: این شب‌پره یک آفت رایج در تأسیسات ذخیره‌سازی برنج است. این حشره کوچک به برنج و سایر غلات ذخیره‌شده حمله می‌کند.
آسیب: لاروهای این شب‌پره به داخل دانه‌های برنج نفوذ کرده و آنها را آلوده می‌کنند و محیطی برای رشد سایر آفات و قارچ‌ها ایجاد می‌کنند.
5. شب‌پره دانه‌خوار (Sitotroga cerealella):
توصیف: این شب‌پره عمدتاً به برنج در طول ذخیره‌سازی حمله می‌کند و لاروهای آن به داخل دانه‌ها نفوذ کرده و از مغز دانه تغذیه می‌کنند.
آسیب: آلودگی می‌تواند منجر به از دست رفتن قابل‌توجه دانه‌ها و آلودگی آنها شود، به‌طوری که دانه‌های آسیب‌دیده اغلب برای مصرف نامناسب می‌شوند.
6. سوسک بدبو (Scutellera nobilis):
توصیف: اگرچه کمتر رایج است، اما این سوسک گاهی اوقات می‌تواند برنج ذخیره شده را آلوده کند. این حشره نوعی سوسک بدبو است که با مکیدن شیره گیاهی از محصولات مختلف از جمله برنج تغذیه می‌کند.
آسیب: این سوسک‌ها با سوراخ کردن دانه‌های برنج باعث رشد کپک و کاهش کیفیت دانه‌ها می‌شوند.
7. سوسک قرمز آرد (Tribolium castaneum):
توصیف: این سوسک کوچک معمولاً در غلات ذخیره‌شده از جمله برنج یافت می‌شود. سوسک قرمز آرد یک آفت مهم در تأسیسات ذخیره‌سازی است.
آسیب: این سوسک از برنج تغذیه کرده و می‌تواند بیماری‌های قارچی را گسترش دهد، که کیفیت ذخیره‌سازی برنج را کاهش می‌دهد.
---
تلفن مشاوره رایگان
09120175667
### اقدامات پیشگیرانه برای محافظت از برنج ذخیره‌شده در برابر آفات:
1. شرایط مناسب ذخیره‌سازی
- دما: برنج را در محیط خنک نگهداری کنید. دمای ذخیره‌سازی برنج باید زیر ۱۸ درجه سانتی‌گراد (۶۴ درجه فارنهایت) باشد تا فعالیت آفات محدود شود. در صورت امکان، از سیستم‌های خنک‌کننده یا یخچال استفاده کنید.
- رطوبت: سطح رطوبت را زیر ۱۴٪ نگه دارید تا از تکثیر آفات جلوگیری شود. رطوبت زیاد باعث رشد قارچ و آفاتی مانند سوسک برنج و شب‌پره‌ها می‌شود.
2. تمیز کردن کامل مناطق ذخیره‌سازی
- بهداشت: تأسیسات ذخیره‌سازی را قبل از ذخیره‌سازی برنج جدید تمیز کنید. برنج قدیمی، گرد و غبار و بقایایی که ممکن است محل پنهان شدن آفات باشند را پاک کنید. تمیز کردن منظم از تجمع تخم‌ها و لاروهای آفات جلوگیری می‌کند.
- مهر و موم کردن شکاف‌ها: اطمینان حاصل کنید که ظروف و انبارهای ذخیره‌سازی عاری از شکاف، درز یا منافذی هستند که آفات می‌توانند از آنها وارد شوند.
3. بسته‌بندی و مهر و موم مناسب
- ظروف دربسته: از کیسه‌ها یا ظروف دربسته برای ذخیره‌سازی برنج استفاده کنید. بسته‌بندی وکیوم یا حرارتی کیسه‌های برنج به جلوگیری از ورود آفات و حفظ کیفیت برنج کمک می‌کند.
- اجتناب از ذخیره‌سازی در توده‌های بزرگ: برنج را در ظروف کوچک و دارای تهویه مناسب ذخیره کنید تا از تجمع رطوبت بیش از حد جلوگیری شود.
4. بازرسی و نظارت منظم
- تله‌های نظارتی: از تله‌های فرومونی برای نظارت بر حضور آفاتی مانند شب‌پره هندی آرد و سوسک برنج استفاده کنید. این تله‌ها به تشخیص زودهنگام آلودگی کمک می‌کنند.
- بازرسی بصری: بازرسی‌های بصری منظم از برنج ذخیره‌شده برای علائم فعالیت آفات، از جمله سوراخ‌ها، فضولات یا تارها انجام دهید.
5. استفاده از آفت‌کش‌های طبیعی
- خاک دیاتومه: این ماده طبیعی را می‌توان در اطراف برنج ذخیره‌شده پاشید. خاک دیاتومه با آسیب رساندن به پوسته خارجی آفاتی مانند سوسک‌ها و شب‌پره‌ها، آنها را از بین می‌برد.
- روغن نیم: این آفت‌کش ارگانیک می‌تواند برای دفع آفات استفاده شود. روغن نیم برای انسان بی‌خطر است و می‌تواند حشراتی مانند شپشه برنج و شب‌پره برنج را دفع کند.
پیشنهاد ویژه در مصون سازی برنج علیه آفات در انبارهای خانگی:
1. سیر: استفاده از حبه های سیر برش خورده به عنوان دروکننده کاملا طبیعی برای مصون نگهداشتن برنج های تازه از آفات (سوسک ها و شب پره ها) در منازل بسیار مناسب می‌باشد.
2. سنگ نمک: استفاده از سنگ نمک در محل نگهداری برنج ها در منزل به عنوان کاهش دهنده رطوبت محیط از رشد و طغیان آفات (سوسک ها و شب پره ها) جلوگیری می‌کند.
تلفن مشاوره رایگان
09120175667
### روش‌های مبارزه با آفات برنج در ذخیره‌سازی:
1. کنترل شیمیایی (آفت‌کش‌ها و fumigation)
- آفت‌کش‌ها: آفت‌کش‌های شیمیایی مانند پایرتروئیدها (نظیز: آورکیل، کاوترین و پروکپس) یا fumigantهای فسفین یا مهپاشی با آفاتکش‌های نظیز سولفاک سوپر معمولاً در عملیات ذخیره‌سازی بزرگ‌مقیاس برای کنترل آفاتی مانند سوسک برنج، شب‌پره‌ها و سوسک‌های دانه‌خوار استفاده می‌شوند. همیشه پروتکل‌های ایمنی را رعایت کنید و قبل از مصرف برنج، زمان کافی برای از بین رفتن مواد شیمیایی در نظر بگیرید.
- fumigation: گاز فسفین یک fumigant بسیار مؤثر برای کنترل آفات در تأسیسات ذخیره‌سازی بزرگ‌مقیاس است. این گاز برای از بین بردن طیف وسیعی از آفات حشره‌ای، از جمله شب‌پره هندی آرد و سوسک برنج استفاده می‌شود. fumigation باید در محیط‌های مهر و موم شده انجام شود و اقدامات ایمنی باید رعایت شود.
2. روش‌های کنترل فیزیکی
- درمان حرارتی: قرار دادن برنج در دمای ۵۰ درجه سانتی‌گراد (۱۲۲ درجه فارنهایت) به مدت چند ساعت می‌تواند حشراتی مانند سوسک‌ها و لاروها را از بین ببرد. این روش برای مقادیر کم برنج مؤثر است اما ممکن است برای ذخیره‌سازی بزرگ‌مقیاس عملی نباشد.
- درمان سرمایی: انجماد برنج در دمای ۱۰- درجه سانتی‌گراد (۱۴ درجه فارنهایت) به مدت ۲ تا ۴ روز می‌تواند آفات، از جمله تخم‌ها و لاروها را از بین ببرد. انجماد به‌ویژه برای ذخیره‌سازی کوچ‌مقیاس یا برای دسته‌های خاصی از برنج مفید است.
3. کنترل بیولوژیکی
- حشرات مفید: معرفی شکارچیان طبیعی مانند زنبورهای پارازیت که لاروهای سوسک برنج را هدف قرار می‌دهند، می‌تواند به کاهش جمعیت آفات در ذخیره‌سازی کمک کند. با این حال، این روش معمولاً بیشتر در مزارع کشاورزی استفاده می‌شود تا در محیط‌های ذخیره‌سازی.
- باسیلوس تورینژنسیس (Bt): این باکتری می‌تواند به عنوان یک آفت‌کش بیولوژیکی برای هدف قرار دادن آفاتی مانند شب‌پره برنج و لاروهای سوسک استفاده شود. این باکتری با ایجاد مرگ لاروها پس از مصرف، جمعیت آفات را کاهش می‌دهد.
4. استفاده از تله‌ها
- تله‌های فرومونی: این تله‌ها با استفاده از فرومون‌های جنسی مصنوعی، آفاتی مانند شب‌پره هندی آرد و سوسک برنج را جذب می‌کنند. پس از به دام افتادن، آفات می‌میرند و جمعیت آنها کاهش می‌یابد.
- تله‌های نوری حشرات: تله‌های نوری حشرات می‌توانند برای به دام انداختن حشرات پرنده مانند شب‌پره‌ها و سوسک‌ها استفاده شوند. نظارت منظم بر این تله‌ها به تشخیص زودهنگام آلودگی کمک می‌کند.
5. درمان و چرخش منظم
- چرخش برنج ذخیره‌شده: ابتدا از برنج قدیمی‌تر استفاده کنید (FIFO – اول وارد، اول خارج). این کار از ذخیره‌سازی طولانی‌مدت که خطر آلودگی را افزایش می‌دهد، جلوگیری می‌کند.
- درمان مجدد منظم: اگر مشکلات آفات تشخیص داده شد، درمان‌هایی مانند fumigantها، خاک دیاتومه یا آفت‌کش‌ها را به‌طور دوره‌ای اعمال کنید تا کنترل جمعیت آفات حفظ شود.
---
### نتیجه‌گیری:
برای محافظت از برنج ذخیره‌شده در انبارها در ایران، پیشگیری کلیدی است و باید بر حفظ شرایط ایده‌آل ذخیره‌سازی، نظافت و بسته‌بندی مناسب تمرکز کرد. نظارت منظم و تشخیص زودهنگام از طریق تله‌ها و بازرسی‌ها برای به حداقل رساندن آسیب آفات بسیار مهم است. اگر آفات از قبل وجود دارند، کنترل شیمیایی (fumigation و آفت‌کش‌ها)، روش‌های بیولوژیکی و درمان‌های فیزیکی (مانند حرارت و انجماد) می‌توانند به‌طور مؤثر با آلودگی‌ها مبارزه کنند.
ترکیب اقدامات پیشگیرانه با استراتژی‌های کنترل فعال آفات، ذخیره‌سازی ایمن و باکیفیت برنج را تضمین می‌کند.
تلفن مشاوره رایگان
09120175667
هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.