گوشخیزک
راسته‌ی پوست‌بالان (Dermaptera)
Dermaptera راسته‌ای از حشرات است که به طور عمومی با نام گوشخیزک‌ها شناخته می‌شوند. این حشرات به دلیل انبرک‌های قیچی‌مانند (cerci) در انتهای شکمشان شناخته می‌شوند که از آن‌ها برای دفاع، جفت‌گیری و شکار استفاده می‌کنند. گوشخیزک‌ها شب‌زی هستند و در طول روز در محیط‌های تاریک و مرطوب پنهان می‌شوند. آن‌ها همه‌چیزخوارند و از مواد آلی در حال تجزیه، قارچ‌ها، گیاهان و حشرات کوچک‌تر تغذیه می‌کنند.
تلفن مشاوره رایگان
09120175667
---
۱. رده‌بندی (آرایه‌شناسی) راسته‌ی Dermaptera
فرمانرو: جانوران (Animalia)
شاخه: بندپایان (Arthropoda)
رده: حشرات (Insecta)
راسته: پوست‌بالان (Dermaptera)
این راسته شامل چندین خانواده است، از جمله:
Forficulidae – رایج‌ترین گونه‌ها، مانند Forficula auricularia (گوشخیزک اروپایی).
Anisolabididae – شامل گونه‌های بزرگ‌تر با انبرک‌های قوی.
Labiduridae – گونه‌هایی که حرکت سریع و رفتار شکارگری دارند.
Chelisochidae – بیشتر در مناطق گرمسیری دیده می‌شوند و دارای انبرک‌های قوی هستند.
تلفن مشاوره رایگان
09120175667
---
۲. ریخت‌شناسی (مورفولوژی) گوشخیزک‌ها
الف) ساختار بدن
اندازه: معمولاً بین ۵ تا ۲۵ میلی‌متر، اما برخی گونه‌های گرمسیری بزرگ‌تر هستند.
شکل بدن: کشیده و پهن، که به آن‌ها اجازه می‌دهد در شکاف‌ها پنهان شوند.
رنگ: معمولاً قهوه‌ای تا سیاه، برخی گونه‌ها دارای رنگ مایل به قرمز یا زرد هستند.
ب) سر و اندام‌های حسی
شاخک‌ها: بلند، نخی‌شکل و چندبخشی که برای حس‌کردن محیط به کار می‌رود.
قطعات دهانی: از نوع جونده، مناسب برای خوردن مواد گیاهی و حشرات کوچک.
چشم‌ها: دارای چشم‌های مرکب، اما قدرت بینایی بالایی ندارند.
ج) قفسه سینه و پاها
بال‌ها:
اکثر گوشخیزک‌ها دو جفت بال دارند، اما بسیاری از آن‌ها پرواز نمی‌کنند.
بال‌های جلویی (تگمینا) کوتاه و چرمی هستند و از بال‌های عقبی محافظت می‌کنند.
بال‌های عقبی به‌شکل بادبزن باز می‌شوند، اما بندرت مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پاها:
باریک و مناسب برای دویدن، نه برای جهش.
د) شکم و انبرک‌ها (cerci)
انبرک‌ها (cerci):
در انتهای شکم قرار دارند و به‌شکل قیچی هستند.
در نرها معمولاً بزرگ‌تر و خمیده‌تر از ماده‌ها هستند.
برای دفاع، شکار و جفت‌گیری استفاده می‌شوند.
اندام‌های تولیدمثلی:
نرها دارای اندام تناسلی نامتقارن هستند که در میان حشرات کمیاب است.
ماده‌ها از تخم‌ها مراقبت کرده و آن‌ها را تمیز نگه می‌دارند تا هچ شوند.
تلفن مشاوره رایگان
09120175667
---
۳. روش‌های کنترل گوشخیزک‌ها
گوشخیزک‌ها معمولاً خطرناک نیستند و حتی در برخی موارد مفید هستند، زیرا برخی از آن‌ها آفات باغی را می‌خورند. با این حال، در صورت تکثیر بیش از حد، ممکن است به گیاهان آسیب بزنند یا به خانه‌ها نفوذ کنند.
الف) کنترل فرهنگی
کاهش رطوبت: گوشخیزک‌ها محیط‌های مرطوب را دوست دارند، بنابراین خشک نگه‌داشتن محیط می‌تواند به کاهش جمعیت آن‌ها کمک کند.
حذف پناهگاه‌ها: حذف مالچ، برگ‌های پوسیده و آوارهای باغی که می‌توانند به عنوان محل اختفا استفاده شوند.
کاهش نور بیرونی: آن‌ها در شب به نور جذب می‌شوند، بنابراین کاهش نور بیرونی می‌تواند مؤثر باشد.
ب) کنترل فیزیکی
تله‌گذاری:
تله روزنامه‌ای: یک روزنامه مرطوب را در شب در باغ قرار دهید و صبح آن را جمع کرده و حشرات به دام افتاده را دور بریزید.
تله روغن و سس سویا: یک ظرف کم‌عمق حاوی مخلوط روغن و سس سویا را در نزدیکی مناطق آلوده قرار دهید؛ این ترکیب گوشخیزک‌ها را جذب کرده و آن‌ها را غرق می‌کند.
تله چسبی پاورمکس: فوق العاده جاذب و قوی برای به دام انداختن حشرات است.
روش‌های مانعی:
استفاده از خاک دیاتومه در اطراف درزها و شکاف‌ها.
نصب نوارهای چسبناک در محل‌های ورود آن‌ها.
ج) کنترل زیستی
جذب شکارچیان طبیعی مانند پرندگان، وزغ‌ها و برخی از سوسک‌های شکارگر.
استفاده از نماتدهای انگلی در خاک برای کاهش جمعیت آن‌ها.
د) کنترل شیمیایی (به‌عنوان آخرین راه‌حل)
پودرهای حشره‌کش: مانند سیتورل فورت و آیکون اصل سنجنتا.
سمپاشی ابقایی: حشره‌کش‌های پایروتیروئیدی (کاوتریم، پروکپس و کودوس) را می‌توان در شکاف‌ها و مکان‌های اختفا استفاده کرد.
طعمه‌های تجاری: برخی طعمه‌ها مخصوص گوشخیزک‌ها و سایر حشرات خزنده هستند.
---
نتیجه‌گیری
راسته‌ی Dermaptera (گوشخیزک‌ها) حشراتی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد مانند انبرک‌های انتهایی، عادات شب‌زی و رفتار مراقبتی از تخم‌ها هستند. آن‌ها معمولاً بی‌ضرر هستند، اما در برخی موارد ممکن است در خانه‌ها و باغ‌ها مشکل‌ساز شوند. بهترین روش کنترل آن‌ها ترکیبی از اصلاح محیط، تله‌گذاری، کنترل زیستی و در صورت لزوم، کنترل شیمیایی است.
تلفن مشاوره رایگان
09120175667
هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.