انواع گوشخیزک‌ها در ایران، مشکلات و روش‌های کنترل آنها
گوشخیزک‌ها (Dermaptera) حشراتی شب‌زی با انبرک های قیچی مانند (سِرسی) در انتهای شکم خود هستند. در ایران، به آنها دو‌دم و یا گولاخ گیرن هم می گویند این حشرات در ایران در باغ‌ها، مزارع کشاورزی و حتی خانه‌ها یافت می‌شوند. برخی گونه‌های گوشخیزک مفید هستند و به کنترل آفات کمک می‌کنند، اما برخی دیگر می‌توانند به محصولات کشاورزی آسیب زده و به یک آفت تبدیل شوند.
تلفن مشاوره رایگان
09120175667
گونه‌های رایج گوشخیزک در ایران
1. گوشخیزک اروپایی (Forficula auricularia)
زیستگاه: باغ‌ها، باغچه‌ها و اطراف خانه‌های مسکونی.
تغذیه: همه‌چیزخوار—از شته‌ها، کنه‌ها، میوه‌های نرم و جوانه‌های گیاهان تغذیه می‌کند.
تأثیر: می‌تواند به گیاهان جوان و میوه‌های رسیده آسیب بزند، اما در کنترل آفات نیز نقش دارد.
2. گوشخیزک مدیترانه‌ای (Forficula decipiens)
زیستگاه: مناطق گرم و خشک، به‌ویژه مزارع کشاورزی.
تغذیه: بیشتر گیاه‌خوار است و از برگ‌ها و گل‌ها تغذیه می‌کند.
تأثیر: باعث آسیب متوسط به محصولات زراعی مانند سبزیجات و گل‌ها می‌شود.
3. گوشخیزک ساحلی (Labidura riparia)
زیستگاه: در خاک‌های شنی، اطراف منابع آبی و زیر سنگ‌ها زندگی می‌کند.
تغذیه: شکارچی است و از حشراتی مانند لارو پروانه‌ها و شته‌ها تغذیه می‌کند.
تأثیر: برای کنترل آفات مفید است، اما در صورت لمس شدن ممکن است گاز بگیرد.
4. گوشخیزک پا-حلقه‌ای (Euborellia annulipes)
زیستگاه: مزارع کشاورزی، اطراف توده‌های کمپوست و خاک‌های مرطوب.
تغذیه: عمدتاً لاشخور و شکارچی است، از مواد آلی تجزیه‌شده و حشرات کوچک تغذیه می‌کند.
تأثیر: به‌ندرت زیان‌آور است، اما در تعداد زیاد ممکن است به میوه‌های نرم آسیب بزند.
---
تلفن مشاوره رایگان
09120175667
مشکلات و خطرات ناشی از گوشخیزک‌ها در ایران
۱. خسارت به محصولات کشاورزی
برخی گونه‌های گوشخیزک برگ‌ها، میوه‌ها و جوانه‌های گیاهان را می‌جوند (مانند توت‌فرنگی، کاهو و گل‌های زینتی)، که باعث کاهش عملکرد محصولات می‌شود.
خسارت ناشی از گوشخیزک‌ها اغلب با آفات دیگری مانند حلزون‌ها یا لارو پروانه‌ها اشتباه گرفته می‌شود.
۲. ورود به منازل
گوشخیزک‌ها برای یافتن رطوبت و پناهگاه وارد خانه‌ها شده و در حمام، زیرزمین و آشپزخانه مخفی می‌شوند.
این حشرات نه نیش می‌زنند و نه بیماری منتقل می‌کنند، اما حضورشان در خانه می‌تواند ناخوشایند باشد.
۳. تأثیر بر زنبورداری
برخی گونه‌های گوشخیزک ممکن است به کندوهای زنبورعسل حمله کرده و گرده و عسل را مصرف کنند، که باعث ایجاد اختلال در کلنی‌های زنبور می‌شود.
۴. ایجاد ترس و نگرانی در مردم
ظاهر عجیب و حرکت سریع گوشخیزک‌ها می‌تواند باعث وحشت شود و افراد را به استفاده بیش‌ازحد از سموم شیمیایی ترغیب کند.
---
تلفن مشاوره رایگان
09120175667
روش‌های کنترل گوشخیزک‌ها در ایران
۱. کنترل زیستی (روش‌های سازگار با محیط زیست)
حفظ شکارچیان طبیعی: پرندگان، قورباغه‌ها و سوسک‌های شکارچی به کنترل جمعیت گوشخیزک‌ها کمک می‌کنند.
استفاده از خاک دیاتومه: یک پودر طبیعی که هنگام عبور گوشخیزک باعث کم‌آبی و مرگ آنها می‌شود.
۲. کنترل زراعی (مدیریت زیستگاه)
کاهش رطوبت: تعمیر نشتی‌های آب و بهبود تهویه در خانه‌ها.
حذف مکان‌های پنهان شدن: مرتب کردن باغچه، کوتاه نگه‌داشتن چمن‌ها و از بین بردن توده‌های چوب، برگ و سنگ‌ها.
استفاده از تله‌ها:
تله روغنی: یک ظرف کم‌عمق پر از روغن نباتی می‌تواند گوشخیزک‌ها را جذب و غرق کند.
تله روزنامه مرطوب: قرار دادن روزنامه‌های مرطوب به‌عنوان مخفیگاه شبانه گوشخیزک‌ها و سپس جمع‌آوری و از بین بردن آنها در صبح.
۳. کنترل مکانیکی و فیزیکی
جمع‌آوری دستی: در باغ‌های کوچک، گوشخیزک‌ها را می‌توان شب‌ها به‌صورت دستی جمع‌آوری کرد.
ایجاد موانع: پاشیدن گچ، پودر تالک یا وازلین اطراف گیاهان برای جلوگیری از دسترسی گوشخیزک‌ها.
۴. کنترل شیمیایی (به‌عنوان آخرین راه‌حل)
اسپری کردن حشره‌کش های اختصاصی: در موارد شدید، از سموم پایروتروئیدی نظیر کاوترین، پروکپس و سیترول فورت یا سایر حشره‌کش‌ها برای اسپری کردن در شکاف‌ها و درزها استفاده می‌شود.
طعمه‌های گرانولی: در محل‌های اختفا قرار داده می‌شود، اما استفاده بیش‌ازحد ممکن است به حشرات مفید آسیب برساند.
---
جمع‌بندی
گوشخیزک‌ها در ایران نقش هم مفید و هم مضر دارند. برخی گونه‌ها به کنترل آفات کمک می‌کنند، اما برخی دیگر به محصولات کشاورزی آسیب می‌زنند یا وارد خانه‌ها می‌شوند. بهترین راه کنترل آنها، استفاده از مدیریت تلفیقی آفات (IPM) است که شامل روش‌های زیستی، زراعی و مکانیکی است و از مصرف بی‌رویه سموم جلوگیری می‌کند.
تلفن مشاوره رایگان
09120175667
هیچ دیدگاهی برای این مطلب ثبت نشده است.