مگس خانگی عامل اصلی انتقال بیماری

گفتگوی ویژه خبرگزاری ایرنا با دکتر وحید درخش احمدی مدیرعامل شرکت کنترل آفات ورسا صنعت سبز

دکتر وحید درخش احمدی در پاسخ به این سوال که آیا مگس‌های خانگی می توانند ناقل بیماری باشند، گفت: در جهان بیش از ۱۰۰ هزار گونه مگس شناسایی شده است که به علت توانایی تولید مثل بالا و سازگاری با محیط‌های مختلف در تمام طول سال در نقاط معتدل و گرمسیری یافت می ­شوند و تاثیر زیادی روی سلامت انسان­ ها دارند تا آن جا که حدود ۱۱ هزار گونه از مگس ­ها قادرند در انسان و حیوان ایجاد بیماری کنند.

وی ادامه داد: محدوده فعالیت برخی از مگس ها مانند مگس خانگی همواره مرتبط با فعالیت‌های انسانی است، از این رو به آنها مگس‌های اهلی یا سینانتروپ می‌گویند.

این حشره شناس درباره خصوصیات این نوع مگس یادآور شد: مگس خانگی با طول عمر دو و نیم هفته جزو خانواده موسیده  (Muscidae) هستند که در اندازه متوسط حدود ۹-۶ میلیمتر به رنگ خاکستری روشن یا تیره غیرمتالیک مشاهده می شوند. دارای بال‌های شفاف و فاقد هرگونه لکه و همچنین پاهای مودار و چسبنده و قدرت بویایی و بینایی بسیار قوی هستند تا آن جا که رادارهای بویایی آنها تا ۳ کیلومتر بو را تشخیص می دهند. پس با دارا بودن این توانایی­ ها مخفی کردن مواد غذایی از دید آنها کار بیهوده­ ای است و در زمانی کمتر از ثانیه قادر به شناسایی مکان جدید خواهند بود.

روش های انتقال بیماری توسط مگس خانگی کدام است؟

درخش احمدی در ادامه این گفت و گو، درباره روش های انتقال بیماری توسط مگس خانگی گفت: مگس­ های خانگی در تعداد زیاد، مزاحمان مهمی برای زمان فراغت و کار انسان­ ها هستند؛ این حشرات، با مدفوع خود داخل و خارج اماکن را آلوده می کنند وبه علت اینکه وجود آن­ها نشانه شرایط غیربهداشتی است ممکن است اثرات روانی منفی نیز داشته باشند.

وی خاطرنشان کرد: این حشره موذی به دلیل معاشرت با انسان و به عنوان آزار دهنده‌ای در اماکن عمومی و خانگی توانایی بالقوه­ای برای انتقال مکانیکی عوامل بیماری زا مانند ویروس، باکتری و انگل دارد. آنها از طریق پاها، موهای بدن و قطعات دهانی خود یا مدفوع و استفراغ بر روی مواد غذایی، قادر به انتقال بیش از ۱۰۰ نوع عامل بیماری ­زا (پاتوژن) هستند.

درخش احمدی با بیان این مطلب که مگس خانگی از انواع مواد از جمله پسماندهای غذای انسان و حیوانات، شیر، شکر و میوه­ های فاسد، خلط سینه، ترشحات بینی، زباله­ های مختلف، خون تازه و خشک شده، اجساد در حال فساد، مدفوع و غیره تغذیه می کند و با توجه به اینکه از مواد آلوده تغذیه کرده و از طریق برگرداندن آن مواد و مدفوع کردن روی مواد غذایی و فرم بدنشان، یکی از مهمترین حشرات به عنوان ناقل مکانیکی باکتری­ ها، ویروس­ ها، تخم کرم­ ها و تک یاخته­ ها است.

وی درباره نوع بیماری هایی که از طریق مگس خانگی منتقل می شود، یادآور شد: بیماری­ هایی که ممکن است مگس‌های خانگی به انسان ­ها منتقل کنند، عبارت از عفونت ­های دستگاه گوارش (مانند دیسانتری، اسهال، تیفوئید یا حصبه، وبا و عفونت­ های کرمی خاص)، دستگاه تنفسی (سل) عفونت­ های چشمی مانند (تراخم و همه­ گیری ورم ملتحمه)، فلج اطفال، هپاتیت و عفونت­ های پوستی خاص (مانند دیفتیری جلدی، بعضی از قارچ­ها و جذام) است.

چگونه چرخه زندگی مگس‌خانگی را مختل کنیم؟

متخصص کنترل آفات با بیان اینکه ماده‌های بارور مگس خانگی که آماده تخم‌گذاری هستند، به مواد در حال فساد و تجزیه مختلفی همانند محل های دفن زباله و پسماند، اطراف مرغداری ­ها و دامداری­ ها، لاشه حیوانات، سطل های آشغال و غیره برای تخم ریزی جذب می شوند، افزود: یک جفت مگس می تواند در عرض چند هفته زندگی خود، بیش از یک میلیون مگس دیگر زاد و ولد کند؛ به همین جهت جمعیت آن­ها در صورت مساعد بودن شرایط به سرعت افزایش می­ یابد.

وی درباره روش‌های کنترل این حشره موذی تصریح کرد: بهسازی محیط نظیر قراردادن زباله در کیسه­ های دربسته، سطل­ های درب­دار، دفن بهداشتی و اصولی پسماندها، ساخت توالت­ های بهداشتی مناسب، راه اندازی سیستم مناسب دفع فاضلاب و جلوگیری از انباشته شدن کودهای دامی در مجاورت اماکن مسکونی از جمله راه های سد رشد مگس خانگی است.

درخش احمدی ادامه داد: نصب توری ضد زنگ یا پلاستیکی روی در­ها، پنجره­ ها و هواکش‌ها (نصب توری بر پنجره ساختمان­ها از طبقه چهارم به بالا ضروری نیست)، قرار دادن در روی ظروف محتوی غذا و نصب تله­ های نوری چسبی در مکان های رویت مگس خانگی از جمله ابزارهای مبارزه فیزیکی و مکانیکی با این حشره زیان بار است.

وی تاکید کرد: در مبارزه شیمیایی با مگس خانگی با توجه به مخاطرات آن باید با مشاوره افراد متخصص در زمینه کنترل آفات با توجه به شرایط، حساسیت­ ها و نوع کاربری محل آلوده تعیین و انجام شود. ضمناً گیاهان دارویی نیز در امر کنترل (خصوصا دور کردن) مگس خانگی بسیار موثرند؛ مانند اسطوخودوس، اکالیپتوس و ... که باعث فراری دادن مگس­ ها و پشه­ ها می‌شود. در هنگام مسافرت به مناطق کویری نیز می‌توانید در نزدیکی تاغزارها کمپ بزنید چرا که بوی درخت تاغ مگس‌ها را فراری می­ دهد.