ترکیبات زهر مار
زهر مار از غدد سمی موجود در حفره سر مار ترشح می شود و از آن ها به نیش مار می رسد.
زهر مار را بر اساس اختلال عملکردی که ایجاد می کنند به سه گروه سیتوتوکسین ها که عملکرد سلولی را مختل می کند، نوروتوکسین ها عملکرد عصبی را مختل می کند و هموتوکسین ها که عملکرد خونی را مختل می کند و این اختلال عملکرد ها بر اساس اندام مورد هدف به سه گروه کاردیوتوکسین که بر روی قلب تاثیر می گذارد، میوتوکسین بر روی ماهیچه ها تاثیر می گذارد و نفروتوکسین بر روی سلول های نفرون کلیه تاثیر می گذارد.
زهر اکثر مار ها تشکیل شده از ترکیبی از یون ها، پروتئین ها، آنزیم ها، چربی ها و اسید های آمینه می باشد که بر اساس ترکیبات اثرات مختلفی را بر روی انسان و سایر جانداران می گذارد که میزان کشندگی آن بستگی به میزان سمی که وارد بدن جاندار شده به میزان وزن جاندار است. بیشتر اثر مخرب سم مار ترکیبات آنزیمی آن است؛ آنزیم های شناخته شده در سم مار ها شامل: هیالورونیدازها، اگزوپپتیداز، آدنوزین تری فسفاتاز، ریبونوکلئاز، فیفولیپاز، دی اکسی ریبونوکلئاز، کولین استراز، ترانس آمیناز، اسیدفسفاتاز و نیز آلکالین فسفاتاز می باشد. جذب سیستمیک سم مار از طریق سیستم لنفاوی صورت می گیرد.
آنزیم ها ترکیبات پروتئینی و گلیکوپروتئینی هستند که در پیشبرد مکانیسم های شیمیایی زیستی نقش عمده ای دارند. آنزیم ها با اتصال به سوبستر (محل فعالیت واکنش بیوشیمیایی) باعث انجام واکنش می شوند.
سم مار کبری شامل نوروتوکسین، همولیزین و کولین استراز می باشد، افعی در سم خود هالورونیداز و آنزیم های پرتئولیتیک دارند، مار های کورال (مرجانی) در سم خود نوروتوکسیک دارند که موجب فلج تنفسی و مرگ می شوند.
آنزیم های هیالورونیداز با هیدورلیز بافت همبند باعث انتشار سریع سم می شوند، آنزیم های پروتئلیک تخریب سلول های عضلانی را افزایش می دهند، فسفاتاز ها نقش بسیار مهمی در مسمومیت ها دارند و باعث همولیز خون و ناراحتی ها قلبی می شوند.
برای مهار سم مار از پادزهر (آنتی ونین) استفاده می شود. همانطور که گفته شد بخش عمده ترکیب سم آنزیم است و برای مهار کرده آنزیم باید از مهار کننده آنزیمی که به جایگاه فعال آنزیم متصل شده و مانع اتصال آنزیم به سوبسترا یا مانع انجام واکنش می گردد.
بدون دیدگاه