سمپاشی شب پره هندی، قاتل آشپزخانه شما!

شب پره هندی چیست؟

شب پره هندی، Plodia interpunctella، یک آفت خانگی بسیار رایج و مهم ترین آفت محصولات انباری است. لارو این شب پره از مواد غذائی متعددی تغذیه نموده و همه ساله در نقاط مختلف دنیا به خشکبار و سایر محصولات انباری خسارات زیادی وارد می آورد. تا کنون ۸۳ نوع مواد غذائی مختلف را که لارو این شب پره بر روی آنها تغذیه میکند گزارش نموده اند. دوره تکاملی از تخم تا حشره کامل، بستگی به درجه حرارت، میزان رطوبت نسبی و نوع غذا دارد. حداقل و حداکثر درجه حرارتی که در آن حشره میتواند رشد نماید به ترتیب ۱۵ و ۳۵ درجه سانتیگراد و شرایط مناسب برای رشد آن ۳۲-۲۸ درجه سانتیگراد گزارش گردیده است.

شب پره هندی از راسته بال پولکداران Lepidoptera خانواده  Phycitidae، سبب آلودگی خشکبار و بسیاری از محصولات انباری دیگر می گردد. آلودگی توسط این شب پره خسارات زیادی به تولید کننده و مصرف کننده مواد غذایی وارد می آورد. مواد آلوده نه تنها محتوی لاروهای سنین مختلف این حشره هستند بلکه دارای مقدار زیادی فضولات، تار تنیده شده توسط لاروها ، پوسته شفیره ها و حشرات مرده می باشند. خسارات وارده تنها جنبه مالی نداشته بلکه مواد آلوده نمی توانند مورد مصرف انسان و حیوانات قرار گیرند. با افزایش روز افزون جمعیت در دنیا جنبه اخیر دارای اهمیت فراوانی است. در ایران این آفت در انبارها در تمام سطح کشور پراکنده و به خشکبار، غلات، بذور و سایر دانه ها، حشرات خشک شده، ذخائر گرده در کندو های زنبور عسل و بسیاری مواد دیگر انباری خسارت زیادی وارد می کند. آشنایی بیشتر با این افت خصوصا میزان خسارت آن به مواد خشکبار که در ایران از نظر تولید، مصرف و صادرات از اهمیت خاصی برخوردار است ضروری می باشد.

انتشار P. Interpunctella  شب پره ای است با انتشار جهانی. منشاء اصلی آن آمریکا و از آنجا به سایر نقاط جهان برده شده است. وجود و خسارت این شب پره در بسیاری از نقاط جهان  از جمله شمال، غرب و جنوب افريقا، آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی، افغانستان، استرالیا، ایران، ایتالیا، انگلستان، اسرائیل، چین، ترکیه، یونان، ژاپن، پاکستان، جنوب شرقی آسیا، آسیای مرکزی و بسیاری از کشورهای اروپائی گزارش گردیده است. فیچFitch اولین کسی است که لاروهای این شب پره را در حال تغذیه روی آرد ذرت که مورد استفاده بومیان سرخ پوست آمریکا بود مشاهده ونام شب پره هندی ( Indian – meal moth)  را روی این حشره گذاشت. اسامی دیگر از قبیل شب پره گنجه( Pantry moth ) ، شب پره کرم غذا( Meal – worm moth ) ، کرم هلو( Peach worm) ، شب پره سبزیجات خشک شده (Compressed-vegetable moth) را به این شب پره داده اند ولی در حال حاضر اسمی که مورد قبول همگی است همان شب پره هندی است

شناسایی شب پره هندی

حشره کامل شب پره ای است به طول 8 میلی متر و پهنای بدن با بال های باز (Envergure)، 16-20 میلی متر می باشد. در حدود یک سوم بال های جلویی در سمت قاعده به رنگ خاکسنری روشن و دو سوم بقیه در سمت انتهایی، به رنگ قهوه ای مایل به قرمز است. بال های عقبی رنگ خاکستری روشن یکنواخت و مایل به زرد دارند. در حاشیه بال ها ریشک های ظریف به نسبت کوتاه و منظم وجود دارند. بر روی فلس انبوهی از فلس دیده می شود، که مانند منقاری به سمت جلوی بدن کشیده شده اند.

در هنگام استراحت بال‌ها به صورت شیروانی روی بدن قرار دارند و ثلث فوقانی آن‌ها به شکل لکه خاکستری‌رنگ به نظر می‌رسد. شاخک در این هنگام در روی بال‌ها تا شده است. سر و سینه پروانه خاکستری بوده و قسمت عقبی قهوه‌ای است. نوک پالپ پایین رو به جلو است. اندازه نرها کوچک‌تر از ماده‌ها می‌باشد. همچنین انتها شکم در ماده‌ها نسبت به نرها متورم‌تر است.

مراحل زندگی شب پره هندی

1. لارو: لاروهای جوان، یک میلی‌متر طول دارند که پس از رشد کامل، اندازه آن‌ها به 14 تا 17 میلی‌متر می‌رسد. رنگ آنها معمولاً سفید نیست، و بسته به نوع غذایی که تغذیه می کنند، رنگ صورتی، قهوه ای یا تقریباً مایل به سبز مشاهده شده است. لاروهائی که روی پسته بو داده تغذیه میکردند به رنگ زرد روشن تا زرد رنگ، روی پسته خام به رنگ زرد تا سبز روشن، روی بادام سفید کرمی رنگ و روی غذای مصنوعی به رنگ سفیدکثیف بودند.لارو ها دارای 5 جفت پای دروغی (proleg) پیشرفته هستند. سر و پشت اول و پاهای اصلی به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای و تمام حلقه‌های بدن دارای موهای طویلی است و پاهای شکمی دارای قلاب می‌باشند.

لاروهای جوان تازه خارج شده از تخم به رنگ تخم هایی هستند که از آن خارج می شوند. لاروها به محض خروج از تخم به مواد غذائی حمله می کنند و در صورت عدم دسترسی به غذا، از پوسته های تخم، تخم های محتوی جنین، شفیره ها و حشرات مرده تغذیه می نمایند. این لاروها در صورت نبودن غذا قادرند تا ۴۸ ساعت زنده بمانند. لاروها ضمن تغذیه دانه ها را حفر و در اطراف محل تغذیه تارتنيده و فضولات و ذرات غذائی را روی آن قرار می دهند. تعداد سنین لاروی متغیر معمولا کمتر از ۵ سن و بیشتر از ۷ سن نیست.

لاروهای ماده در سنین آخرخود، ازنرها بزرگتر و سنگین ترند. لاروهای نر را از روی بیضه های آنها که بصورت دو نقطه لوبیائی شکل به رنگ قهوه ای روشن در قسمت پشتی بدن و در هردو طرف بندپنجم شکمی قراردارند می توان از ماده ها تشخیص داد.

1. شفیره: لاروها درون یک پیله ابریشمی شفیره می‌شوند. شفیره ها 6 تا 11 میلی متر طول دارند و رنگ آنها قهوه ای کم رنگ است.
2. حشره کامل

چرخه زندگی شب پره هندی

هر چرخه زندگی بین 18 تا 60 روز طول میکشد، 2 تا 5 نسل در سال می تواند داشته باشد. یک ماده بالقوه‌ می تواند در كمتر از دو ماه 6750000 لارو تولید کند. حشره کامل شب پره هندی هنگام غروب و شب فعالیت می‌کند و روزها به حالت استراحت در پناهگاه‌های مختلف روی دیوار، سقف و مواد غذایی به سر می‌برد. حشرات کامل دو تا سه روز پس از ظهور جفت‌گیری می‌کنند. عمل جفت‌یابی با استفاده از فرمون های جنسی که توسط حشرات ماده ترشح می‌شود و صداهای فراصوت انجام می‌شود.  تخم‌ریزی شب پره هندی در دمای 20 تا 30 درجه سانتی گراد و یک روز بعد از جفت‌گیری انجام می‌شود، اما در دمای 15 تا 35 درجه سانتی گراد به ترتیب 8 تا 4 روز بعد از جفت‌گیری تخم‌ریزی می‌کند. هر حشره ماده شب پره هندی در طول زندگی کوتاه خود 40 تا 350 عدد تخم می‌گذارد و به طور متوسط هر حشره ماده 150 عدد تخم روی محصول قرار می‌دهد. در شرایط مناسب 3 روز بعد و در شرایط نامناسب پس از 15 روز تخم ها باز شده و لارو های جوان بیرون می آیند. لارو خیلی زود تغذیه را آغاز کرده و مقدار زیادی تارهای ابریشمی ایجاد می کند. طول دوره لاروی بر حسب درجه حرارت محیط و نوع غذا تغییر میکند و در شرایط مناسب 25 تا 30 روز است. لارو کامل پیله سفید رنگی تنیده و در درون آن به شفیره تبدیل می شود. دوره شفیرگی بر حسب شرایط محیط، از 4 روز تا 4 هفته طول می کشد، بنابراین دوره زتدگی این حشره از تخم تا ظهور حشره کامل، حدود 40 روز است.

خسارت شب پره هندی

شب پره هندی یکی از مخرب ترین آفات انباری است و لاروهای آن روی مواد غذائی متعددی تغذیه می نمایند. از غذاهای مختلفی که لاروهای این شب پره در حال تغذیه روی آنها گزارش شده از قبیل دارو ،کتاب های کهنه، حشرات و گیاهان خشک شده ، ژله، ادویه جات ، آرد ، خمیر مایه ، بذور سبزیجات، غلات ، شکلات، بیسکویت ، انواع مواد خشکبار و غیره را می توان نام برد. آلودگی توسط این شب پره سبب خسارات زیادی به خشکبار و سایر موادانباری می شود. در ایالات متحده آمریکا صدمات این حشره به غلات و فرآورده های آنها، مواد انباری و خشکبار متداول است ، آلودگی کندوهای زنبور عسل و قابهائی که عسل آنها استخراج شده نیز در این کشور گزارش داده شده ولی شدت آن زیاد نیست. این حشره در بعضی از کشورهای آفریقایی خسارت زیادی به میوه های خشک ، ذرت و بادام زمینی وارد می آورد. در سایر کشور ها نظیر ایران و ترکیه این آفت به خشکبار و محصولات دیگر ؛ در استرالیا به میوه های خشک ؛ در کانادا و ایتالیا به غلات انبارشده، همه ساله صدمات زیادی وارد می آورد .

لاروهای شب پره هندی به گیاهک برنج، غلات و مغز سایر دانه ها خسارات فراوانی وارد می آورند. در جمعیت های زیاد همخوارگی در بین لاروها اتفاق می افتد و شفیره ها بیش از لاروهایی که بصورت بی حرکت در پیله ها به سر می برند مورد حمله قرار می گیرند. این آفت به شدت محصول را با فضولات دوره لاروی، پوسته تخم و پوستهای سنین لاروی و شفیرگی آلوده می کنند. این خسارت گاهی اوقات از خسارت کمی آفت بیشتر است.

مبارزه و سمپاشی شب پره هندی

پیشگیری: 1) مدیریت و بهداشت کامل انبارها

به طور کلی در انبارهای به‌منظور حفظ سلامت بهداشت مصرف کنندگان و همچنین جلوگیری از زیان های اقتصادی ناشی از عدم مراقبت یا فعالیت آفات لازم است نکات زیر رعایت شود:
1-  قبل از انبار کردن محصول جدید باقی مانده محصول قبلی از درون انبار حذف شود.
2- سطح دیوارهای داخلی و سقف انبار معمولاً باید به رنگ سفید باشد.
3- از پذیرش محصولات انباری که رطوبت آنها بیش از اندازه است، باید پرهیز شود .
4- از چیدن گونی و بسته ها در کنار دیوار خودداری شود و فاصله محصولات انباری تا کف نباید کمتر از ۵۰ سانتیمتر باشد.
5- کلیه پنجره ها، درها و سیستم های تهویه را باید به گونه ای طراحی کرد که امکان نفوذ آفات وجود نداشته باشد.

6- ساختمان انبار باید قابلیت نگهداری گاز را داشته باشد.
7- ساختمان انبار باید نسبت به رطوبت و گرما نفوذ ناپذیر باشد.

حرارت و رطوبت:

گرما یکی از عوامل بسیار موثر در رشد و نمو و فعالیت حشرات است افزایش حرارت انبار، بدون هیچ تردیدی آهنگ رشد حشرات را سرعت می‌بخشد و کوتاه شدن دوره زندگی حشرات می شود. مناسب‌ترین درجه حرارت برای رشد و نمو شب پره های هندی بیست و هفت و نیم درجه سانتیگراد می باشد. در مناطق گرم هنگامی که رطوبت نسبی محیط کم است با عمل تهویه می‌توان تا حدودی از شدت گرمای انبار کم کرد. اما در مواقعی که رطوبت نسبی بالا است این عمل تهویه باید در ساعاتی از شبانه روز که میزان رطوبت نسبی کاهش پیدا کرده است صورت گیرد. در غیر این صورت عمل تهویه افزایش رطوبت نسبی انبار شده و در نتیجه شرایط برای فعالیت بیشتر فراهم خواهد شد.

مبارزه فیزیکی:

1. استفاده از اتمسفر تغییر یافته: در مبارزه با آفت شب پره هندی و دیگر  آفت انباری سه روش اتمسفری از جمله جایگزینی ازت، جایگزینی دی اکسید کربن و کاهش فشار اتمسفری استفاده می‌شود. در روش جایگزینی ازت، با جایگزینی ازت در فضای انبار مقدار اکسیژن را به حداقل ممکن رسانده و باعث مرگ آفات انباری می‌گردند. برای اجرای این روش، ازت را با شدت جریان بالا وارد انبار نموده و هنگامی که مقدار اکسیژن به 1 درصد رسید شرایط برای مرگ آفات انباری فراهم است. در طول مدت اجرای تیمار مقدار اکسیژن در همان حد باقی می‌ماند.

بسیاری از انبارهای تجاری دارای اتاقک مخصوص گاز دهی ترکیبات شیمیایی می‌باشند که می‌توان از این اتاقک‌ها برای مبارزه با آفات انباری از جمله شب پره هندی از روش جایگزینی ازت استفاده نمود. اگر چه مؤثرترین دز برای کنترل آفات انباری 60 درصد می‌باشد ولی در موردی از تیمارها 30 تا 100 درصد استفاده شده است. مدت زمان لازم برای مبارزه علاوه بر غلظت دی اکسید کربن به درجه حرارت، رطوبت مواد انباری و مرحله رشدی آفت بستگی دارد.

کاهش فشار اتمسفر یکی دیگر از روش‌های مبارزه با آفت انباری می‌باشد. استفاده از این روش مانند سایر روش‌های اتمسفری دارای این مزیت است که فاقد هرگونه اثرات سوء ناشی از مصرف سموم می باشد.

در این روش با کاهش اکسیژن مراحل فیزیولوژیکی چرخه گلیکولیز دچار اشکال می‌شود و همچنین حشرات در شرایط فشار کم اتمسفر آب بدن خود را از دست می‌دهند و باعث مرگ حشره می‌شود. عوامل مختلفی از جمله درجه حرارت، مرحله رشد آفت، سطح فشار کاهش داده شده و رطوبت نسبی روی درجه تأثیر این روش مؤثرند.

این روش مبارزه را می‌توان با سایر روش‌ها غیر شیمیایی و شیمیایی نظیر گرمادهی، جایگزینی ازت و دی اکسید کربن و یا تدخین با گازهای سمی تلفیق نمود که اثر بهتری در کنترل آفات انباری بخصوص شب پره هندی دارد.

به منظور استفاده تجاری از این روش به تازگی از اتاقک‌های مخصوص که قابلیت انعطاف داشته و از جنس پی‌وی‌سی ساخته شده استفاده می‌گردد.

در چنین اتاقک‌هایی می‌توان فشار را تا 21 میلی‌متر جیوه در مدت چند روز ثابت نگه داشت. این اتاقک‌ها به پمپ‌های مکش خاصی وصل گردید که عملیات کاهش فشار اتمسفری را انجام می‌دهد.

1. استفاده از گرما: ابتدایی‌ترین روش مبارزه با حشرات و ضدعفونی کردن محصولات کشاورزی استفاده از گرما است. حساسیت حشرات در برابر گرما بسته به گونه و مراحل زندگی (تخم، لارو، شفیره و بالغ) و همچنین سایر عوامل متفاوت است. تیمارهای حرارتی که روی مرحله تخم و لارو شب پره هندی انجام شده نشان داد که دمای 37 درجه سانتیگراد حرارت پس از 48 ساعت و 40 درجه سانتیگراد پس از 24 ساعت از تفریخ صد در صد تخم‌های شب پره هندی جلوگیری می‌کنند. لازم به ذکر است که خلاء در افزایش اثرات تیمارهای گرمایی بسیار مؤثر است و زمان لازم برای کشتن حشرات را کاهش می‌دهد.
2. استفاده از سرما: سرما یکی از روش‌های مبارزه با آفات انباری محسوب می‌شود. حساسیت شب پره هندی در مقابل سرما بسته به مراحل مختلف زندگی آفت متفاوت است. تیمارها سرمایی که روی مرحله تخم و لارو شب پره هندی انجام شده نشان داد که دمای منفی 4 درجه سانتیگراد پس از 72 ساعت و منفی 6 درجه سانتی گراد پس از 24 ساعت از تفریخ صد در صد تخم‌های شب پره هندی جلوگیری می‌کند. دمای منفی 6 درجه سانتی گراد پس از 48 ساعت موجب مرگ و میر همه لاروهای داخل انبار خواهد شد.

مبارزه بیولوژیکی:

1. دشمنان طبیعی:  این حشره مانند سایر موجودات، مورد حمله دشمنان طبیعی قرار می‌گیرد از جمله دشمنان طبیعی این آفت انباری می‌توان زنبورهای پارازیتوئید(bracon hebetor )و باکتری (bacillus thuringiensis) و دو پروتوزآ (nosema plodia)  را نام برد.

مهم‌ترین دشمن طبیعی این آفت زنبور پارازیتوئید می‌باشد. طول بدن حشرات کامل این پارازیتوئید 3 تا  5/3 میلی‌متر می‌باشد. حشره ماده قبل از تخم‌گذاری لارو شب پره هندی را نیش زده و رها می کند. عمل پارازیتیسم حدود 5 دقیقه بعد از نیش خوردن لارو میزبان شروع می‌شود زنبور ماده می‌تواند 124 لارو را فلج کند که با وجود این فقط روی تعداد محدودی از آن‌ها تخم‌گذاری می‌نماید. میانگین تعداد تخمی که توسط زنبور ماده گذاشته می‌شود حدود 11 عدد است تخم به صورت منفرد و بیشتر روی لارو میزبان و در مواردی روی شفیره میزبان قرار داده می‌شود. تعداد تخم‌ها روی هر لارو میزبان 1 تا 38 عدد و میانگین 6 تخم می‌باشد. لارو پارازیت بعد از تفریخ تخم روی لارو میزبان تغذیه می‌کند. طول لارو زنبور پارازیت 3 تا 2/3 میلی‌متر و به رنگ سفید مایل به سبز است. لارو پارازیت جهت شفیره شدن لارو شب پره هندی را ترک می‌کند و درون پیله‌های سفید کشیده شفیره می‌شود.

تله های فرمونی: برای مبارزه و کنترل جمعیت این آفت در صورتی که جمعیت آفت پایین باشد می‌توان از تله‌های چسبنده فرمونی استفاده کرد. یکی از محدودیت‌های کاربرد چسبنده فرمونی در جمعیت زیاد است که تعداد زیادی حشره کامل شب پره هندی به تله فرمونی جذب شده کار آیی تله چسبنده پایین آمده و نمی‌تواند حشرات بیشتری را شکار کند. علاوه بر آن با گذاشتن تله‌های فرمونی جنسی شب پره هندی در انبارهای پسته می‌توان از حضور آفت و یا تخمین جمعیت آفت اطلاع حاصل کرد.

مبارزه شیمیایی:

در صورت جوابده نبودن روش های فوق جهت کنترل و سمپاشی شب پره هندی  با شرکت ورسا صنعت سبز تماس بگیرید.

تیم حرفه ای ورسا صنعت سبز، با به کارگیری جدیدترین متد های مبارزه با آفات، در کمترین زمان ممکن به منزل شما میاید و اقدام به دفع و حذف شب پره هندی می نماید.

جهت مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید:

66036378 – 66084545

اعتماد شما، اعتبار ماست.