دور کننده‌های طبیعی حشرات را بشناسیم

با گرم شدن هوا، بدن انسان به عنوان یک آهنربا در جهت جذب پشه‌ها عمل می­‌کند. می­‌توان گفت بوی بدن انسان تحریک کننده ای برای جذب پشه‌هاست. پشه‌ها و حشرات موذی بر اساس محیط‌ها و اماکنی که در آن زندگی می‌کنیم و مواد غذایی که در دسترس آنها قرار می­‌دهیم ممکن است تهدید های جدی برای سلامت ما به شمار بیایند. بیماری‌هایی مانند مالاریا، دنگ و سایر بیماری‌هایی که پشه ها ناقل آنها هستند، می­‌توانند شرایط مهلکی را برای انسان به همراه داشته باشند. طبق آمار سازمان بهداشت جهانیWHO میلیون‌ها انسان بر اثر بیماری‌هایی که پشه‌ها ناقل آنها هستند در سراسر جهان جان خود را از دست می­‌دهند.

اکثر پشه‌ها به گونه ای هستند که برای تخم گذاری به یک وعده غذایی خون نیاز دارند که می‌­توانند از این طریق ناقل بیماری به بدن ما باشند. در مقابل برخی از گونه های پشه‌ها بدون تغذیه می‌­توانند تخم گذاشته و تکثیر شوند و شرایط نا خوشایندی را در منزل و اماکن دیگر بر اثر زیاد شدن تعدادشان برای ما ایجاد کنند. همچنین آزار و اذیت های معمول و شبانه ناشی از گزش پشه ها بسیاری از افراد را به این فکر وا می‌­دارد که چگونه می‌­شود آنها را از خود و خانه دور نگه دارند؟!

با توجه به عوارض و خطرات استفاده از سموم شیمیایی (یا همان سمپاشی) و راستای ارتقا سطح سلامت جامعه و حفظ محیط زیست بهتر است از سموم شیمیایی (آفتکش‌ها) کمتر استفاده نماییم و البته اینجاست که جستجو برای یافتن دفع کننده های موثر و طبیعی پشه‌ها بسیار مهم و حیاتی به نظر می‌­رسد.

با چشم پوشی از سموم شیمیایی می¬توانیم از قدرت طبیعت استفاده کرده و فضای خانه و حیاط خود را با گیاهانی که پشه ها را دفع می¬کنند پر کنیم. بسیاری از گیاهان دارای اهداف دوگانه هستند. می¬توانید از آنها بعنوان ادویه وعده های غذایی، استفاده های دارویی و راهی برای دور نگه داشتن پشه‌ها استفاده کنید.

نکته ای که در این بین حائز اهمیت است این است که چه گیاهانی را باید بکاریم؟

از انواع گیاهان از جمله گیاهان گلدار و علفی می‌توان به عنوان یک ماده موثره روی پشه ها استفاده کرد. استفاده از رایحه های قوی گیاهان می¬تواند بوی بدن افراد( (همان چیزی که پشه ها را جذب می¬کند) را پنهان کرد و مانع از نزدیک شدن بیش از حد آنها شد. گیاهان ترکیبات فیتوشیمیایی  (phytochemical)دارند، که باعث دور شدن و حتی کشته شدن حشرات می¬شوند. از این رو پیش بینی می¬شود گیاهان دورکننده‌ی حشرات، در آینده جایگزین برنامه های کنترل شیمیایی شوند.
تحقیقات زیادی در زمینه‌ی گیاهان دارویی که خاصیت دور کنندگی و یا کشتن حشرات را دارند انجام گرفته است. رایحه‌ی قوی برخی از گیاهان که خاصیت دارویی هم دارند می¬توانند برخی از حشرات را از ما دور نگه دارند.
برای بدست آوردن حداکثر اثر این دفع کننده های طبیعی پشه، می توان به روش های مختلفی از جمله دود کردن برگ های گیاهان، آویزان کردن آنها در ورودی خانه‌ها و استخراج اسانس یا روغن آنها با استفاده از آسیاب کردن برگ و گل آنها اشاره کرد. از روغن و اسانس خارج شده از این گیاهان می‌توان به طور مستقیم بر روی پوست و یا به صورت افشانه برای در امان بودن از پشه‌ها و گزش آنها استفاده کرد.
بیایید با گیاهانی که از نظر زیبایی، مورد استفاده در غذاها به عنوان ادویه و همچنین به عنوان عاملی برای دور کردن پشه‌ها برای ما جذاب هستند بیشتر آشنا شویم.

گیاهان تزئینی که باعث دور شدن حشرات می‌شوند:

گل جعفری Tagetes

عصاره­‌ی خارج شده از برگ های گل جعفری Tagetes که با نام عمومی Marigold معروف است، هر ساله به راحتی رشد کرده و می‌­توان آن را به عنوان یک گیاه زینتی در خانه خود داشت. بر اساس NYBG (باغ گیاه‌شناسی نیویورک) نه تنها می‌­تواند پشه‌ها را از خود دور کنند بلکه باعث دور شدن شته‌ها، تریپس‌ها و سوسک‌ها هم می­‌شود. عصاره ای که از گلبرگ های این گیاه گرفته شده است  چه به صورت تازه و یا خشک در دفع کردن پشه‌ها بسیار موثر بود و باعث مرگ و میر 92% لارو و حشره بالغ پشه‌ها می ­شود.

گیاه شمعدانی Pelargonium

گیاه شمعدانی Pelargonium، در آب و هوای گرم و خشک به سرعت رشد می¬کند. آنها دارای گل های زیبا با رایحه‌ی قوی هستند. بخش کمی از بوی شمعدانی را روغنی که در مرکبات(citronella) هم وجود دارد، و باعث دفع شدن پشه‌ها می‌شود، تشکیل می‌دهد. تحقیقات انجام شده روی این گیاه نشان می‌دهد که شمعدانی باعث دور شدن پشه‌ها و مگس‌ها می¬شود. همچنین برخی تحقیقات نشان می‌دهد این گیاه کمترین تاثیر را روی پشه‌ها دارد.

اسطوخودوس  Lavandula

اسطوخودوس قرن‌هاست که برای دادن عطر دلپذیر به منازل و لباس‌ها مورد استفاده قرار می ‎گیرد. اگر چه مردم عاشق بوی اسطوخودوس هستند اما پشه‌ها، مگس‌ها و سایر حشرات از آن متنفرند. قرار دادن دسته های استوخودوس در منزل باعث می ‎شود که حشرات موذی از خانه شما فراری باشند و همچنین با مالیدن روغن اسطوخودوس به بدن خود می ‎توانید از نیش پشه‌ها در امان بمانید . بررسی‌ها حاکی از این بوده که اسطوخودوس سیستم بویایی پشه‌ها را مهار می‌کند.

مریم گلی Salvia officinalis

از این گیاه برای دفع حشرات به روش های مختلفی استفاده می ‎شود و برای مثال با پرورش آن درون باغچه و یا گلدان می ‎توانید به دفع حشرات مزاحم کمک کنید، همچنین با سوزاندن برگ این گیاه، دودی تولید می ‎شود که دافع حشرات موذی است. این گیاه با رایحه ای که از خود منتشر می‌کند به راحتی باعث دور شدن پشه‌ها و مگس‌ها می‌شود.

نیلوفر آبی Nelumbo nucifera

بر اساس پژوهش‌هایی که انجام گرفته نیلوفر آبی Nelumbo nucifera، گیاهی است که در دفع حشرات بالغ پشه‌ها و کشتن لاروها موثر است. از آنجا که این گیاه در آب رشد می‌کند گزینه‌ی مناسبی برای دفع حشرات از جمله پشه‌ها در حوض‌ها و آب‌ها محسوب می‌شود.

گیاهان علفی که باعث دور شدن حشرات می‌شوند:

سنبل هندی Cymbopogon

علف لیمو یا سنبل هندی Cymbopogon، گیاهی چند ساله است که دارای روغنی معطر است. از آنجا که این گیاه بویی شبیه به لیمو دارد در بیشتر قسمت های دنیا به آن علف لیمو می‌گویند.
ماده‌ی موجود در روغن استخراج شده علف لیمو، citronella است، که یکی از بهترین ماده‌ها برای دفع پشه‌ها است. در باغ گیاه شناسی بروکلین از گیاهانی که دارای این ماده هستند مانند علف لیمو برای دور کردن پشه‌ها استفاده می¬شود.. همچنین از این ماده در صنعت شمع‌سازی و دیگر محصولات استفاده می‌شود. اثر لارو کشی و حشره کشی پشه‌ها توسط روغن علف لیمو،  طی آزمایشاتی که انجام شده است به اثبات رسیده است.
هر چه میزان عصاره بیشتر باشد میزان مرگ و میر پشه‌ها سریع تر است. هنگام خرید حتما دو گونه‌ی Cybopogon nardus و Citronella winterianus را خریداری کنید چون به ترتیب 14 و 22 درصد سیترونلا دارند.

پونه Mentha pulegium

پونه Mentha pulegium گیاهی چندساله است که بیشتر در مناطق معتدل می¬روید. تحقیقات نشان داده است که این گیاه به دلیل داشتن اسانس‌ها و آنتی اکسیدان های قوی؛ حشرات، انگل‌ها، کنه‌ها و… را تحت تاثیر قرار داده و باعث دفع آنها می‌شود. مونوترپن monoterpene یکی از ترکیبات رایج گونه Mentha است. روغن پونه، اثر لارو کشی روی پشه‌های مالاریا را دارد.

ریحان Ocimum basilicum

گیاه ریحان Ocimum basilicum، با داشتن عطر و بویی تند باعث دفع آفات از جمله پشه‌ها می‌شود. مطالعه ای در سال 2009 روی این گیاه انجام گرفت که نشان داد روغن این گیاه برای لاروهای پشه‌ها سمی است. همچنین برای مدت طولانی از این روغن برای جلوگیری از آفات خانگی استفاده می‌شد. همچنین این گیاه به طور شگفت انگیزی میزان تخم گذاری پشه‌ها را کنترل می‌کند.

نعنا فلفلی Mentha piprerita

طبق مطالعاتی که روی نعنا فلفلی Mentha piprerita انجام شده، این گیاه دارای چندین ماده فیتو شیمیایی ست که برای پشه‌ها مضر بوده. همچنین روغن این گیاه، حدود 97% باعث مرگ حشرات بالغ می‌شود. روغن حاصل از تقطیر برگ های نعنا است، که در قدیم از این ماده استفاده دارویی می‌شده است. این گیاه محتوی منتول menthol است. تحقیقات به روشنی نشان داده است که روغن استخراج شده از این گیاه دارای قدرت کشندگی عالی روی لاروهای پشه‌هاست. همچنین سمیت روغن گیاه زمانیکه لاروها برای مدت طولانی در معرض آن قرار بگیرند افزایش پیدا می‌کند.

سنبل الطیب Nepeta cataria

علف گربه یا سنبل الطیب Nepeta cataria این گیاه از خانواده نعنا است و به عنوان یک گیاه تجاری و همچنین به عنوان یک علف هرز به وفور رشد می‌­کند. با این حال اگر شما مایل به دفع حشرات موذی از خود هستید، این گیاه دفع کننده ی شگفت انگیز پشه‌ها است. در یک مطالعه که در دانشگاه ایالتی lowa انجام شد محققان دریافتند که ماده‌ی استخراج شده در علف گربه ده برابر موثرتر از DEET ماده‌ی شیمیایی مورد استفاده در بیشتر حشره کش‌هاست. و حاوی یک ماده شیمیایی طبیعی به نام نپتالاکتون است که دور کننده پشه‌ها و جلب کننده‌ی گربه هاست. که اگر علاقه ای به گربه ها ندارید از این گزینه صرف نظر کنید!

رزماری Rosmarinus offinalis

گیاه دارویی رزماری Rosmarinus offinalis با رایحه ای تند، علاوه بر دفع پشه و دور کردن حشرات در آشپزی برای خوش طعم کردن غذا استفاده می شود.  رایحه‌ی چوبی آن دقیقا همان چیزی ست که پشه‌ها را از خودشان دور می‌کنند. با کاشتن آن در یک گلدان در منزل و یا دود کردن برگ های آن می‌توانید از شر پشه‌ها در امان باشید. علاوه بر استفاده از خود گیاه می توانید با جوشاندن آن در آب و گرفتن عصاره آن، با استفاده از افشانه از آن برای دور کردن حشرات استفاده کنید.

بادرنجبویه Melissa officinalis

گیاه بادرنجبویه Melissa officinalis، از خانواده نعناییان یک گیاه علفی چند ساله است. برگ های این گیاه حاوی ماده سیترونلا است که رایحه ای ملایم مانند لیمو دارد. رایحه‌ی این گیاه باعث دور شدن پشه‌ها می‌شود. همچنین روغن این گیاه علاوه بر خاصیت درمانی، باعث کشته شدن لاروهای پشه‌ها هم می‌شود.

سیر Allium sativum

سیر Allium sativum یک گیاه مهم در رژیم غذایی و دارویی تاریخ بشر است. امروزه سیر به عنوان یک عامل ضدعفونی کننده شناخته شده است. آزمایشاتی که روی این گیاه انجام شده است نشان داده که وقتی لاروهای پشه های آنوفل در معرض این ماده قرار می­‌گیرند، مرگ و میر آن‌ها به طور چشمگیری بالا می­‌رود.

اکالیپتوس Eucalyptus camaldulensis

اکالیپتوس Eucalyptus camaldulensis، با رایحه ای دلپذیر و تند است که عصاره‌ی خارج شده از برگ های اکالیپتوس نشان داده است که این گیاه قدرت بالایی در کشتن لاروها و حشرات بالغ پشه‌ها دارد. همچنین اسانس موجود در روغن این گیاه، خاصیت ضد میکروبی، قارچ کشی و علف کشی قابل توجهی را از خود نشان داده است. این روغن کاربرد گسترده ای در صنعت داروسازی و عطر دارد.

همچنین از گیاهانی همچون آویشن، خرزهره، چریش، گل داوودی، همیشه بهار و … می‌توان به عنوان گیاهانی که در محوطه‌ها و مکان های عمومی برای دور کردن حشرات استفاده می¬شود یاد کرد.
در پایان می‌توان گفت از این گیاهان به عنوان یک سد طبیعی در مقابل حشرات استفاده می‌شود، که مزیت‌هایی مانند در دسترس بودن، کم هزینه بودن و ایمن از نظر زیستی، نسبت به سموم شیمیایی دارا هستند. پس با نگاهی دقیق به پیرامون خود می‌توان از گیاهان به عنوان بهترین و ایمن‌ترین گزینه در کنار خود و خانواده خود استفاده کرد.

تهیه شده توسط تیم تحقیق توسعه شرکت ورسا صنعت سبز

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    مشاوره رایگان