آشنایی با انواع کک ها، خطرات و روش های مبارزه با آنها

کک ها (راسته آفانیپترا یا سیفوناپترا: خانواده های پولیسیده، لپتوپسیلیده و سراتوفیلیده)

حدود 3000 گونه کک وجود دارد که متعلق به 200 جنس می باشند اما تعداد کمی اهمیت پزشکی دارند. حدود 94درصد پستانداران را نیش میزنند و سایرین انگل پرندگان هستند. کک های مهم از نظر پزشکی عبارتنداز: پولیسیده که شامل جنس های کزنوپسلا، پولکس، تونگا و کتنوسفالیدس هستند. لپتوپسیلیده که شامل جنس های لپتوسپیلا و خانواده سراتوفیلیده شامل جنس نزوپسیلوس است.

  خانواده Pulicidae:                

Tunga	pulex	Xenopsylla	Ctenocephalides

خانواده Leptopsyllidae:

Leptopsylla

 خانواده Ceratophyllidae:

Nosopsyllus

مهمترین گونه های کک

Ctenocephalides felis  (کک گربه)	Ctenocephalides canis  (کک سگ)	Pulex irritans  (کک انسان)

انتشار:

ککها در سراسر دنیا یافت می شوند اما تعدادی از جنس ها و گونه ها انتشار محدودتری دارند مانند انتشار جنس کزنوپسیلا که شامل ناقلین مهم طاعون می باشد محدود است به مناطق حاره و نیمه حاره.

تفاوت بین کک انسانی و حیوانی:

نوع انسانی از کک ها با نام علمی Pulex irritans وجود دارند که در کشورهای صنعتی مثل آمریکا یافت نمی شوند. پس این احتمال وجود دارد که کک ها از طریق حیوانات خانگی تان به شما حمله ور شده اند. گزیدگی بدن از طریق کک سگ، گربه و انسان ایجاد می شود. کک های گربه و سگ به مکیدن خون میزبانان خود علاقه دارند. اما این باعث خودداری آنها از یک گشت گاه به گاه و خوردن یک میان وعده از خون انسان نمی شود. حمله ی حاد کک، موجب جست و جوی برای یک منبع غذایی جایگزین در بدن انسان، خواهد شد. از طرف دیگر، کک های انسانی اغلب از طریق گونه های مختلفی از پستاندارن همچون گرگ صحرایی، راسو و روباه ایجاد می شوند. این حشرات از نظر ظاهری به کک گربه و سگ شباهت دارند. با این تفاوت که جثه ی کک انسانی کمی بزرگ تر است (1.5 تا 4 میلیمتر). کک های انسانی به دلیل انتقال عوامل بیماری زا همچون Yersinia pestis خطرناک هستند. 

چگونگی ابتلای انسان به کک:

بیشتر اوقات کک ها از طریق تماس انسان با گربه و سگ های مبتلا به آنها منتقل می شوند. در ادامه به معرفی راه های رایجی که انسان را به هدف کک تبدیل می کند، اشاره می کنیم:

1. حیوانات خانگی: یکی از راه انتقال کک به انسان، حضور این حشرات در موی حیوانات خانگی و عدم آگاهی شما از این حضور می باشد. انتقال کک ها از حیوانات خانگی به اتاق خواب و استفاده از شما به عنوان شام و میان وعده، ماه ها طول می کشد.

2. سفر: اگر حیوان خانگی ندارید، بازهم می توانید طعمه ی کک ها باشید. حضور در محل هایی که مورد هجوم کک ها قرار گرفته اند نیز می تواند موجب انتقال آنها به خانه شود. کک ها از طریق پاهای قوی خود قدرند به راحتی درون چمدان هایتان بپرند و با شما رایگان سفر کنند.

3. مزارع: طبق گزارشات، کک ها روی بدن خوک نیز یافت می شوند. این یعنی افرادی که در مزارع خوک کار می کنند، در معرض حمله ی کک ها قرار دارند.

4. سایر حیوانات: کک ها مستقیما از طریق دیگر حیوانات همچون پرنده ها و موش ها به داخل خانه منتقل می شوند.

نشانه های رایج وجود کک های انسانی:

کک ها از خون میزبان خود تغذیه می کنند. بدن ما از 9 (در زنان) تا 12 (در مردان) پینت خون (پینت واحد اندازه گیری مایعات معادل 0/473 لیتر است) تشکیل شده است. در چشم این آفات ما به عنوان چشمه های شیر هستیم. بنابراین احتمال گزیده شدن انسان، به اندازه ی سگ ها و گربه ها بسیار بالاست. 

نشانه هایی که وجود کک ها را اثبات می کنند: 

1. دانه های قرمز خوشه ای (گاها 3فوت) که همانند گزیدگی پشه به صورت تورم در اطراف گزیدگی پدیدار می شوند

2. وجود لکه های سیاه روی ملافه ی سفید (کثیفی های کک)

3. مشاهده ی حرکات خارش در حیوانات خانگی

چگونگی از شر کک های انسانی خلاص شویم؟

متاسفانه شما زمانی متوجه حضور کک های انسانی می شوید که قربانی اشتهای سیری ناپذیر این حشرات شده اید. در هر وضعیتی  که به مشکل وجود کک گرفتار هستید، باید به منظور خلاص شدن از شر آنها، منبع اصلی را هدف قرار دهید. برای از بین بردن کامل این حشرات این مراحل را طی کنید:

شناسایی: 

منبع اصلی حضور کک ها را شناسایی کنید (مثلا رختخواب حیوان خانگی، رختخواب خودتان و غیره). این سطوح محل قرار گرفتن تخم ها هستند. برای ایجاد اختلال در چرخه زیستی کک ها، باید از تخم ها شروع کنید.

کنترل:

 پس از شناسایی منبع کک، می بایست محل آلوده را کاملا جاروبرقی بزنید. به یاد داشته باشید که برای جلوگیری از تولد دوباره ی کک ها باید تخم ها را از بین ببرید. اگر از حیوان خانگی نگهداری می کنید از قلاده یا راه های دیگر درمان کک استفاده کنید.

تکرار: 

پس از شروع فرآیند رفع کک، باید گزیدگی های خود، مکان و زمان گزیدگی هایتان را در نظر بگیرید.

زمان از بین رفتن کک انسان :

در صورتی که به دانش کافی و ابزار مناسب مهجز باشید می توانید در عرض چند دقیقه کک ها را از بین ببرید. اما با این کار نصف راه را طی کرده اید. در حقیقت، 90 درصد جمعیت کک ها را تخم هایشان تشکیل می شوند و این تخم ها در مکان های مختلفی قرار دارند. به همین دلیل است که تمیز کردن محل های آلوده برای رهایی کامل وجود کک ها ضرورت دارد. تخم کک چسبناک نیست و روی زمین می افتد. وجود کک در مو به معنای حضور هزاران تخم در اطراف خانه، اتاق خواب و در نزدیکی بالش شماست. هرچه زودتر اقدام کنید و محل های آلوده را جارو برقی بکشید، ملحفه ها را بشویید (با دمای بالا)، با سموم گیاهی سمپاشی نمایید و حیوانات خانگی خود را درمان کنید.

اهمیت پزشکی

گونه های کزنوپسیلا مثل کزنوپسیلاکئوپیس و کزنوپسیلا آستیا و کزنوپسیلا برازیلنسیس ناقلین یرسینیا پستیس عامل طاعون هستند. کزنوپسیلا کئوپیس و نزوپسیلوس فاسیاتوس، ریکتزیا موزری عامل تیفوس اندمیک را منتقل می کنند.

گونه های کتنوسفالیدیس کانیس و کتنوسفالیدس فلیس و انواع کزنوسپیلا ونزوپسیلوس واسطه سستودها مانند دیپیلیدیوم کانیوم، هیمنولپیس نانا و هیمنولپیس دی مینوتا می باشد. کک ها قادر به انتقالی بیماری تولارمی نیز می باشند.

کک تونگا پنتراس پوست پای انسان را سوراخ نموده و وارد آن می شود.

 شکل خارجی کک ها

بالغ:

 بالغ ها نسبتا" کوچک (0/5 الی 8 میلی متر) و کم و بیش بیضی شکل و در طرفین فشرده می باشند و رنگ آنها از قهوه ای روشن تا تیره متغیر است. با وجودیکه مرز مشخصی بین سر، سینه و شکم وجود ندارد اما این 3 قسمت را  به آسانی می توان تشخیص داد.

کک ها بال ندارند اما دارای 3 جفت پای قوی هستند که به خوبی رشد کرده و پاهای عقبی برای جهیدن درست شده است.

پاها و قسمت بیشتری  از بدن با خارهای کوچک و موهای درشت پوشیده شده است. سر تقریبا" 3 گوش دارای یک جفت چشم سیاه مشخص (چند گونه بدون چشم هستند) و یک جفت شاخک 3 بندی کم و بیش چماقی شکل می باشد. شاخک ها در یک فرورفتگی عقب چشم ها وجود دارد . قطعات دهانی که به طرف پایین قرار گرفته شامل قسمت های زیر می باشد:

یک جفت پالپ آروارهای چهاربندی 

یک جفت پالپ لبه ی زیرین که تعداد و اندازه بندهای آن متغیر می باشد

یک اپی فارنکس نوک تیز (لب بالا به صورت یک قطعه کوچک در پایه ی آن قرار دارد)

یک جفت آرواره بالا مضرس ظریف (maxillary lacinia) و یک جفت تیغه های آواره بالا

اپی فارنکس و یک جفت آرواره بالا از 3 زائده تشکیل شده است که در هنگام خونخواری پوست میزبان را سوراخ می کنند. در برخی از گونه ها یک جفت ردیف خارهای درشت شانه مانند که به خوبی رشد کرده در قاعده کپسول سر قرار دارد. مجموع این خارها را شانه گونه (genal comb)، ژنال کتنیدیوم (genal ctenidium) یا شانه سر می گویند.

سینه 3 قسمت واضح دارد پیش سینه، میان سینه، پی سینه، ترتیب قرار گرفتن قطعات سخت جلد بدن (اسکلریت) که بدن کک ها را می پوشاند، پیچیده بوده و برای شناخت ناقلین، نیاز به تخصص دارد. 

هر یک از قطعات سینه از قسمت های زیر تشکیل شده است:

یک اسکلت مشخص پشتی پرونوتوم، مزونوتوم و متانوتوم یک اسکلریت که بیشتر از شکمی است اما کم و بیش جانبی بنظر میرسد بنام پرواسترنوتوم، مزواسترنوتوم و متااسترنوتوم به دو بخش اپی استرنوتوم در قسمت بالا و اپی استرنوتوم در قسمت پایین تقسیم می شوند.

لبه خلفی پرونوتوم امکان دارد یک ردیف دندانه درشت خارمانند داشته باشد که تشکیل شانه سینه را می دهند. بعضی جنس ها فاقد شانه سر و سینه می باشند و کک های بدون شانه نامیده می شوند.

در صورتیکه در هر دو جنس شانه وجود دارد، مزواسترنوم در بالای جفت پای میانی قرار گرفته و در شناخت جنس کزنوپسیلا اهمیت دارد. این استرنوم در چندین جنس از جمله جنس کزنوپسیلا که شامل: ناقلین مهم طاعون می باشد توسط یک خط عمودی ضخیم به نام مرال رودیا (meral rod)  یا شکاف مزوپلورال (mesopleural suture) به دو قسمت شده است.

نکته مهم: عدم داشتن شانه سر و سینه  و وجود مرال رود جنس کزنوپسیلا را مشخص می نماید. وجود مرال رود به تنهایی نمی تواند شاخصی برای تشخیص کزنوپسیلا باشد زیرا چندین جنس مرال رود شانه دارند.

هریک از قسمت های سینه یک جفت پای بلند دارد که بخوبی رشد کرده، پاهای عقبی کمی بلند از دوجفت پای دیگر می باشد. تروکانتر و ران تمام پاها پهن و عریض هستند و پنجه دارای پنج بند مشخص می باشد و به یک جفت چنگال بزرگ ختم می شود.

شکم از ده بند تشکیل شده که هشت بند اول به راحتی قابل تشخیص می باشد و هر یک از بندها دارای یک ترگوم پشتی و یک استرنوم شکمی می باشند‌.  بندهای نهم و دهم کوچکتر بوده، تغییر شکل یافته و کمتر مشخص هستند. در لبه مخفی ترگوم هشتم زائده مشخصی وجود دارد که دارای موهای ریز متعدد میباشد و پیژیدیوم (Pygidium) یا سنسیلیوم (sensilium) نامیده می شود.

جنس کک با مشاهده انتهای شکم به راحتی قابل تشخیص می باشد.

در نرها به دلیل وجود ضمائم جفتگیری به نطر میرسد که انتهای شکم به طرف بالا برگشته است، ضمائم شامل یک جفت کلاسپر(clasper) یا پارامر (Paramere) می باشد که ممکن است چندین برگچه داشته باشد، استرنیب نهم به یک جفت زائده باریک شبیه به میل تبدیل شده و پنیس در داخل شکم وجود دارد. در ماده نوک شکم گردتر از نر است و فاقد زائده های ذکر شده است و در حدود بند ۴ تا ۶ در داخل شکم یک اسپر ماتک مشخص قهوه ای رنگ وجود دارد که در گونه های مختلف شکل و اندازه آن متفاوت می باشد و از لحاظ تشخیص گونه ها دارای اهمیت بسزایی می باشد.

هر دو جنس ممکن است ناقل بیماری باشند چون هر دو خونخوار هستند بنابراین تشخیص نر و ماده مهم نیست.

اختصاصات ذکر شده حشره بالغ در کک ها که اعضای داخلی نرم و انساج آنها در هیدروکسید سدیم یا پتاسیم ۱۰٪ حل شده باشد بخوبی قابل مشاهده می باشد. برای حل کردن نسوج کک را به مدت ۱ الی ۲ روز در محلول ذکر شده و حرارت اتاق قرار می دهند و یا لوله ی محتوی کک و محلول فوق را به مدت ۵ دقیقه در آب در حال جوش می گذراند.

مجرای غذایی کک های بالغ:

برای اینکه نقش کک ها در انتقال بیماری طاعون به خوبی مشخص شود لازم است مشخصات گوارش و روش خونخواری آنها تشریح شود.

پوست میزبان توسط اپی فارنکس و یک جفت آرواره ی بالا که دندانه های ظریف دارد سوراخ می شود و پس از تزریق بزاق خون میزبان از مجرای غذایی که از اپی فارنکس شیار دار و آرواره بالا تشکیل شده  مکیده می شود .

خون از حلق مخروطی شکل و مری باریک عبور کرده و وارد پرووانتریکول پیازی شکل می شود.

سطح داخلی پرووانتریکول دارای خارهای سفت متعددی می باشد که وقتی به هم فشرده شوند مانع برگشتن خون به مری می شوند (پرووانتریکول در انتقال بیماری طاعون حایز اهمیت می باشد.)

خون بعد از عبور از مری وارد معده نسبتا" بزرگ (روده میانی) می شود که در آنجا جذب می گردد.

قسمت انتهای معده به روده ی خلفی وصل می باشد و به این محل چهار لوله مالپیگی متصل شده که به راحتی قابل تشخیص می باشند.

روده ی خلفی به رکتوم کوچک گشاد شده منتهی می شود. رکتوم دارای پاپیل های مشخص می باشد که آب مدفوع را می گیرد و مدفوع تقریبا" به صورت خشک از مخرج خارج می گردد.

دوره زندگی: 

کک نر و ماده از خون تغذیه می نمایند و به عنوان ناقل بیماری حایز اهمیت می باشند. کک هایی که کم و بیش همیشه روی میزبان هایشان قرار دارند. مانند کک جیگو یا جیگر (jigger) یا (chigoe) انسان و کک مرغ، خروس استیک تایت (stick_tight) که با دوره ی زندگی کک های معمولی اختلاف قابل ملاحظه ای دارند. از کک هایی که همیشه روی میزبان خود می مانند فقط تونگا پنتراس انگل انسان می باشد.  

دوره زندگی کک هایی که روی انسان یا حیوانات (سگ، گربه، رات های خانگی) یافت می شوند:

کک ماده که آماده ی تخمگذاری می باشد میزبان خود را ترک می کند تا روی خاشاکی که در محل زندگی میزبان (لانه موش، لانه پرندگان) جمع شده است، تخم بگذارد، کک های ماده ی گونه هایی که روی انسان یا حیوانات دست آموز او مثل سگ و گربه یافت می شوند غالبا" تخم خود را داخل یا نزدیک شکاف یا درز کف و یا در میان گرد و خاک و خاشاک لانه می گذارند، با وجود این بعضی اوقات کک در حالیکه روی میزبان است تخم می گذارد که این تخمها معمولا روی زمین می افتد.

تخم ها، بسیار ریز، گرد، بیضی شکل، سفید یا زرد رنگ می باشند و هیچ گونه تراش یا نقشی ندارند و بدون ذره بین بین دستی قابل مشاهده هستند. تخم ها پوشش نازکی از یک ماده چسبنده دارند که در نتیجه سطح خارجی آن با خاک و خاشاک پوشیده می شود.

کک بالغ ممکن است ۶_۱۲ ماه و یا بیش از دوسال زندگی کند و در این مدت حشره غالبا" هرنوبت ۱۵ تا ۳۰ تخم و بر روی هم در طول عمرش ۳۰۰ الی ۱۰۰۰ تخم می گذارد . تخم ها برحسب گونه کک و همچنین درجه حرارت و رطوبت در مدت ۲ الی ۱۴ روز شگفته می شوند و یک لارو ریز بدون پا از آن خارج می گردد. لارو دارای سر کوچک مشکی رنگ و یک جفت شاخک کوچک می باشد. بعد از سر ۱۳ بند قهوه ای رنگ پریده مشخص و کم و بیش مشابه وجود دارد که ۳ بند اول مربوط به سینه می باشد. هر بند در نزدیک قسمت خلفی خود حلقه ای از موهای نازک دارد. آخرین بند به یک جفت زائده مخرجی انگشت مانند شکمی که آنال استروت (anal struts) نامیده می شود، ختم می گردد. از روی وجود این زائده ها و موهای روی بدن لارو کک ها از لارو دیگر حشراتی که از نظر پزشکی هایز اهمیت می باشند قابل تشخیص می باشند.

لاروها خیلی فعال می باشند و از روشنایی دوری می نمایند و به دنبال پناهگاهی در شکاف یا در درز زمین و بین خاشاک کف منازل یا لانه پرندگان و جوندگان می گردند. بعضی اوقات لاروها بین موهای پوست حیوانات و حتی روی افرادی که نظافت را رعایت نکرده و لباس چرک دارند و ندرتا" روی تختخواب یافت می شوند.

لاروها غالبا" از هر گونه ماده آلی شامل مدفوع میزبان و خونی که از آن هضم شده و از مجرای گوارشی کک بالغ دفع شده تغذیه می کند و به نظر میرسد که در معدودی از گونه ها تغذیه لاروی از این خون برای رشد مرحله لاروی لازم باشد. در برخی از گونه ها لاروها پوسیده خوار می باشند و از حشرات کوچک مرده یا کک های بالغ مرده همنوع خود تغذیه می نمایند.  

معمولا ۳ مرحله لاروی و در برخی گونه های کک فقط دو مرحله لاروی وجود دارد.

دوره ی لاروی ممکن است کوتاه و حدود ۱۰_۱۲ روز باشد اما این دوره بر حسب گونه تغییرات زیادی می کند ممکن است به دلیل شرایط نامناسب مانند پایین بودن درجه حرارت و محدود بودن مواد غذایی این مدت به ۲۰۰ روز زمان ببرد. لاروها برعکس بالغ قادر به تحمل تغییرات زیاد رطوبتی نیستند و درصورتیکه رطوبت زیاد و یا بسیار کم باشد لاروها از بین میروند. در پایان دوره لاروی، لارو با ابریشمی که از غدد بزاقی ترشح می کند یک پیله سفید رنگ می تند. پیله به دلیل داشتن خاصیت چسبندگی به زودی از ذرات ریز گرد و خاک، مواد آلی و ماسه که در کف خانه میزبان وجود دارد پوشیده می شود و تشخیص پیله ای که بدین طریق استتار شده از دیگر چیزهای اطرافش بسیار سخت می باشد. حدود ۲ الی ۳ روز پس از تنیده شدن پیله لارو در داخل آن تبدیل به پوپ می شود و بالغ بعد از ۱۴ _ ۱۷ روز از پوپ خارج می شود‌ اما این دوره بستگی به درجه حرارت اطراف پوپ دارد. بالغی که از پوپ بیرون می آید برای خروج از پیله نیاز به یک محرک دارد مانند لرزشی که از حرارت یک میزبان در خانه یا لانه اش ایجاد می شود. 

در هر صورت اگر پناهگاه حیوانات یا خانه ها خالی گردد کک ها تا اشغال مجدد اماکن به وسیله میزبان ها از پیله بیرون نمی آیند.

در برخی گونه ها گازکربنیک دفع شده از میزبان یا افزایش فصلی میزان رطوبت نسبی باعث خروج بالغ از پیله می گردد کک بالغ ممکن است تا حدود یکسال در پیله زنده بماند و به همین علت وقتی کسی وارد محلی شود که چندین ماه متروک بوده مورد حمله تعداد زیادی کک گرسنه قرار می گیرد که تازه از پیله بیرون آمده اند و در جستجوی اولین غذای خود می باشند. 

دوره ی زندگی از تخم تا بالغ در برخی از گونه ها در تحت شرایط کاملا مناسب ممکن است ۲ تا۳ هفته باشد اما این دوره غالبا" به طور قابل ملاحظه ای طولانی تر می باشد. 

ککها از روشنایی دوری می کنند و بنابراین در بین مو یا پر حیوانات یا زیر لباس و داخل رختخواب انسان مشاهده می شوند

بسیاری از گونه های کک در صورت امکان در طول روز یا شب روی میزبان خود چندین بار تغذیه نموده و در زمان خونخواری مدفوع دفع می کنند این مدفوع در ابتدا شامل خون نیمه هضم شده غذای قبلی می باشد و بعد از آن خون اضافی که در حین  خونخواری مکیده می شود دفع می گردد. در افرادی که شدیدا" به کک آلوده می باشند این مخلوط خون نسبتا" هضم شده بصورت علائمی بر روی لباس و وسائل خواب دیده می شود.

هر چند اغلب گونه های کک یک یا دو میزبان برگزیده و مطلوب دارند ولی کاملا وابسته به میزبان خود نمی باشند. به طور مثال کک سگ و گربه (کنتوسفالیدس فلیس و کنتوسفالیدس کائیس) و کک رات ( کزنوپسیلا) خصوصا" در مواردی که میزبان معمولی آنها وجود نداشته باشه به راحتی از انسان تغذیه می کنند. کک انسان پولکس ایریتنس، روی خوک هم خونخواری می کند. 

در واقع اکثر کک ها در صورت عدم وجود یا نادر بودن میزبان خود به دیگر میزبان هایی که نزدیکش باشند حمله میکنند.

در هر صورت هر چند تغذیه روی میزبان هایی که کمتر مورد علاقه می باشند ککها را زنده نگه می دارد اما ادامه تغذیه روی چنین میزبان هایی می تواند باروری آنها را به طور قابل ملاحظه ای کاهش دهد.

کک میزبان های مرده را به سرعت ترک می کند و به دنبال میزبان جدید میرود و این رفتار اهمیت اپیدمیولژیک زیادی در انتقال بیماری طاعون دارد. کک ها قادر به تحمل خشکی و گرسنگی برای مدت طولانی می باشند. 

به طور مثال وقتی میزبان مناسب وجود نداشته باشه تا ۶ ماه یا بیشتر در مقابل گرسنگی مقاوت نشان می دهند. کک ها روی میزبان به وسیله جهیدن یا راه رفتن سریع حرکت می کنند اما روی زمین برای یافتن میزبان جدید بیشتر می جهند. 

کک ها قادرند ۱۸ سانتی متر عمودی و ۳۵ سانتی متر افقی جهش داشته باشند.  

اهمیت پزشکی:

1. آزار و اذیت کک ها

هر چند برخی از گونه های کک ممکن است ناقلین مهم بیماری باشند اما شکایت از آزار و اذیت ناشی از کک ها در بعضی افراد باعث ناراحتی و تحریک قابل ملاحظه ای می شود بیشتر شایع می باشد. 

گونه های کنتوسفالیدس کانیس، کنتوسفالیدس فلیس و تا حدودی کک انسان (پولکس ایریتنس) کک های هستند که عموما" مزاحمت ایجاد کرده و به سرعت منتشر می شوند. در بعضی نقاط گونه هایی مانند سراتوفیلوس گالینه و سراتوفیلوس نیجر ممکن است از لحاظ محلی اهمیت داشته باشد. 

کک غالبا" قوزک و پاهای انسان را نیش می زنند اما هنگام شب قسمت های دیگر بدن شخصی که خوابیده است مورد گزش قرار می گیرد اکثر افراد تقریبا" گزش کک را فوری احساس میکنند اما معمولا مدتی پس از گزش تحریک شدت پیدا میکند.

در افرادی که قبلا مورد گزش قرار گرفتند و حساس شدند، ممکن است گزش کک باعث بروز خارش شدید گردد. مشکل بودن صید کک ها باعث افزایش میزان اذیت و آزار آنها می شود و افرادیکه مورد حمله قرار می گیرند شبها نمی توانند بخوابند و متناوبا" خود را می خارانند و یا اینکه سعی می کنند کک ها را بگیرند.

 مشخص شده که بچه های کمتر از ۱۰ سال به طور معمول بیش از بزرگسالان متحمل ناراحتی های گزش کک می شوند.

2. طاعون plagus:

عامل بیماری طاعون یرسینیا (پاستورلا) پستیس (Pasteurella pestis) می باشد.

طاعون اصولا بیماری انسان نیست بیماری پستانداران وحشی خصوصا" جوندگان می باشد و در بیش از ۲۲۸ گونه جونده باسیل طاعون مشاهده شده است. دوره انتقال بیماری را بین جوندگان وحشی مانند ژربیل ها (gerbils) موش خرما (marmots) موش صحرایی (voles) سنجاب راه راه (chipmunks) و سنجاب های  زمینی وحشی (silvatic) طاعون صحرایی، روستایی یا طاعون بومی می گویند.

گونه های متعددی از کک ها این جوندگان را نیش زده و مسئول انتقال و نگهداری طاعون در بین آنها می باشد.

افرادی مثل شکارچی ها و تله گذاران که به این حیوانات دست می زنند و آنها را حمل می کنند ممکن است به توسط کک جوندگان گزیده شده و به طاعون مبتلا شوند. یک شکل مهم این بیماری، طاعون شهری می باشد در  این حالت طاعون شایع بین جوندن وحشی به رات های خانگی انتقال می یابد و بیماری بین این موش ها توسط کک هایی مانند: کزنوپسیلا کئوپیس (در اروپا، آسیا و امریکای شمالی و جنوبی)، کزنوپسیلا آستیا (در آسیا) و کزنوپسیلا برازیلینسیس (در آفریقای مرکزی) نگهداری می شود. در کوچه های کثیف آلوده به رات در کناره شهرها که رات ها در ارتباط نزدیک با انسان می باشند ممکن است کک هایی که روی این جوندگان تغذیه می کنند برای خونخواری به انسان حمله کنند، این حالت اغلب زمانی اتفاق می افتد که رات ها به طاعون آلوده اند و در نتیجه بیماری سریعا" به صورت حاد و عفونت عمومی کشنده در می آید و پس از مرگ رات ها کک های آلوده میزبان خود را ترک کرده و از انسان تغذیه می کنند و بدین ترتیب به این صورت بیماری توسط ککهای این جوندگان بین انسان و منتشر می گردد. مهم ترین گونه ناقل کزنوسپیلا کئوپیس می باشد اما ۲۹ گونه دیگر هم که معمولا تمایل به خونخواری از انسان ندارند نیز بیماری طاعون را منتقل میکنند.

این کک ها عبارت اند از کزنوپسیلا آستیا، کزنوپسیلابرازیلینسیس و ندرتا" نزوپسیلوس فاسیاتوس، لپتوپسیلا اتیوپیکا و همچنین کک سگ و گربه. انسان توسط نیش کک هایی که قبلا روی رات آلوده تغذیه کرده اند به بیماری مبتلا می شود، علاوه بر این کک هایی مانند انواع کزنوپسیلا، پولکس ایریتنس، پولکس سیمولانس پس از تغذیه روی مبتلایان بیماری را به افراد سالم انتقال می دهند و باعث انتشار آن می شوند اما این روش در انتقال بیماری طاعون نقش کوچکی دارد.

دانستن روشی که کک ها بیماری طاعون رامنتقل می کنند مهم است. باسیل طاعون با غذای کک ها ی نر و ماده مکیده شده وارد معده می گردد. در معده پس از تقسیمات زیاد به قسمت قدامی رفته و پرووانتریکول را مورد حمله قرار میدهد. در برخی گونه ها خصوصا جنس کزنوپسیلا در نتیجه تکثیر بعدی که در پرووانتریکول صورت می گیرد قسمتی یا تمامی مجرا در این قسمت مسدود می گردد این انسداد (blockge) مانع انجام کار پرووانتریکول شده در نتیجه کک ها قسمتی از خون تغذیه شده قبلی را برمی گردانندو باسیل طاعون که در تغذیه قبلی گرفته شده از راه ضمایم دهانی کک به میزبان داده می شود. در کک هایی که انسداد کامل شده است خون به سختی تا حد پرووانتریکول مکیده می شود و در انجا با  باسیل طاعون مخلوط شده و از طریق ضمایم دهانی روی میزبان جدید برگشت داده می شود. این کک ها که دچار انسداد شده اند بزودی احساس گرسنگی کرده و برای خونخواری بار ها نیش می زنند در نتیجه از نظر انتقال بیماری بسیار خطرناک هستند. حتی در صورتی که انسداد مجرای غذایی هم وجود نداشته باشد طاعون مستقیما بوسیله ی ضمایم دهانی آلوده منتقل می شود.

یک راه دیگر انتقال که اهمیت کمتری دارد مالیده شدن مدفوع کک روی خراش یا غشای مخاطی است. باسیل طاعون تا سه سال در مدفوع کک الوده کننده باقی می ماند. انتقال طاعون بر حسب تصادف در اثر له شدن کک آلوده در بین دندان ها  و آلوده شدن به باسیل طاعون نیز صورت گرفته است. در طاعون ریوی تعداد فوق العاده زیادی باسیل طاعون در خلط سینه وجود دارد، این نوع طاعون بسیار مسری می باشد زیرا باسیل طاعون ضمن سرفه کردن بیمار خارج شده و ذرات براحتی توسط دیگران استنشاق می شود. حشرات در انتقال طاعون ریوی نقش ندارند.

3. تیفوس اندمیک منتقله بوسیله کک:

عامل بیماری تیفوس منتقل شده  بوسیله کک یا تیفوس مورن، ریکتزیا موزری (تیفی) است. کک در حین خونخواری عامل بیماری را فرو می برد و ریکتزیا در دستگاه گوارش کک تکثیر  می یابد و برخلاف باسیل طاعون باعث مسدود شدن پرووانتریکول یا معده نمی شود. مالیده شدن مدفوع آلوده با ریکتزیاهای آزاد شده از کک های له شده روی خراش ها یا غشاهای ملتحمه ظریف بدن موجب آلودگی می گردد. مدفوع کک آلوده در شرایط بسیار مناسب 4-9 سال آلوده کننده باقی می ماند. تیفوس مورن اساسا" بیماری جوندگان خصوصا راتوس نروژیکوس می باشد. بیماری در بین رات ها و سایر جوندگان توسط انواع کزنوپسیلا خصوصا کزنوپسیلا کئوپیس و نیز نزوپسیلوس فاسیاتوس و لپتوپسیاسگنیس منتشر می شود. بجز کک ها چند پارازیت خارجی مانند شپش رات ، پولیپلاکس اسپنولوزا و همچنین احتمالا هوپلوپلورا و شاید هیره رات های مناطق گرمسیر اورنیتونی سوس باکوتی ناقلین بیماری در بین رات ها و جوندگان هستند. انسان عمدتا" توسط کزنوپسیلا کئوپیس آلوده می شود اما گاهی نزوپسیلوس فاسیاتوس، کتنوسفالیدس  کانیس و کتنوسفالیدس فلیس و پولکس ایریتنس نیز بیماری را به انسان انتقال می دهند. لپتوپسیلاسگنیس به انسان حمله نمی کند اما گاهی ممکن است از طریق هوای الوده به مدفوع این گونه عامل بیماری به انسان منتقل شود.

4. سستودها:

دیپلیدیوم کانینوم یکی از معمولی ترین کرمهای نواری سگها و گربه ها می باشد و گاهی در بچه ها دیده می شود در صورتی که هیمنولیپس دی مینوتا، رات ها، موش ها و گاهی انسان را آلوده می کند. این کرم های نواری می توانند بوسیله کک ها به انسان و جوندگان منتقل شوند تخم این انگل ها با مدفوع رات ها و دیگر حیوانات اهلی دفع می شود و ممکن است توسط لارو کک هایی که از مدفوع تغذیه می کنند خورده شود. تخم در معده باز می شود و لارو از آن بیرون آ ید. لارو کرم از دیواره معده عبور کرده وارد حفره عمومی بدن می شود. لاروهای مزبور به پوپ و در انتها به کک بالغ منتقل و در بدن کک بصورت سیستی سرکوئید های آلوده کننده در می آید. حیوانات در هنگام لیسیدن بدن خود (تیمار کردن) با خوردن کک های واجد لارو آلوده می شوند. بچه ها که سگ  و گربه ها را نوازش می کنند یا می بوسند ممکن است با خوردن کک گربه به دیپلیدیوم کانیوم آلوده شوند. چون سیستوسرکوئید های آلوده کننده و در اثر له شدن کک های الوده در دهان سگ آزاد  میشوند لذا سگ قادر است آلودگی را با لیسیدن هم به انسان منتقل نماید. انسان گاهی با خوردن غذا یا نوشیدن آشامیدنی آلوده به کک های بالغ رات (کزنوپسیلا و نزوپسیلوس) به هیمنولیپس دی می نوتا مبتلا می شود. کرم نواری دیگر انسان هیمنولپیس نانا است که توسط غذا یا آب آلوده و نیز احتمالا بوسیله کک ها منتشر می شود. اما نقش کک ها در انتقال بیماری روشن نیست زیرا همینولپیس فراترنا که انگل رات ها می باشد از نظر شکل خارجی شبیه همینولپیس نانا است و میزبان آن گونه های کزنوپسیلا می باشد. همینولپیس نانا می تواند در بدن حشرات رشد نماید و گاهی اوقات ممکن است ککها و جوندگان به ترتیب به عنوان میزبان واسطه و مخزن انگل عمل کنند.

بیماری هایی با اهمیت کمتر:

علاوه بر بیماری ها و انگل های ذکر شده که توسط  کک ها منتشر می شوند این حشره ممکن است در انتقال پاستورلا (فرانسیسلا) تولارنسیس، اریسیپلوتریکس روزیوپاتیه، ریکتزیا کونوری، ریکتزیا پاولوسکی و کوکسیلابورنتی دخالت کمی داشته باشد با وجود این باید تاکید کرد کک ها در انتشار این بیماری ها نقشی بیشتر از حد تصور دارند.

شکل خارجی تونگا پنتراس 

بالغ ها:

این کک ها در مناطق حاره و نیمه حاره مشاهده می شوند و از آمریکای مرکزی و جنوبی، سرتاسر آفریقا تا جمهوری مالاگاری انتشار دارند. تونگاپنترانس گاهی روی افرادی که از ماوراء دریاها خصوصا آفریقا به هندوستان مراجعت کرده بودند دیده شده است ولی این گونه در هندوستان یا دیگر نقاط آسیا بومی نیست. این ککها گاهی چیگو یا جیگر نامیده می شوندکه اصطلاح درستی نیست زیرا تلفظی شبیه چیگر دارند و اغلب موجب اشتباه می شود .چیگرا به هیره ی لپتوترومبیدیوم گفته میشود که ناقل تیفوس بوته زار است. تونگا پنترانس هیچ گونه بیماری را به انسان انتقال نمی دهد اما ماده ها با حفر تونل در پوست موجب آزار انسان می گردد.

هر دو جنس ککهای بالغ بسیار کوچک و حدود یک میلی متر هستند. شانه سر و سینه ندارند و براحتی از روی قطعات کاملا فشرده سینه و کمی خارها و درشت موهای موجود روی بدن از سایر کک های مهم پزشکی قابل تشخیص می باشند.

دوره زندگی و اهمیت پزشکی

تخم ها روی زمین خانه یا بیرون منزل می افتند و پس از 3-4 روز لارو از انها خارج می گردد. لارو در کف پر گردو خاک و کثیف  یا خاک شنی خشک اماکن که محل عبور و مرور میزبان ها می باشد قرار می گیرد. لارو طی 10-14 روز در شرایط مناسب رشدی کامل می گردد و دوره شفیرگی 5-14 روز است و دوره کامل زندگی ممکن است کوتاه و حدود 18 روز باشد.

کک هایی که تازه از پیله خارج می شوند بسیار چابک بوده و روی زمین جست و خیز می کنند تا روی میزبان مناسبی مانند انسا ن یا خوک قرار بگیرند. هر دو جنس خون می خورند اما بعد از تغذیه، نر بزودی میزبان را ترک می کند در حالیکه ماده پس از بارور شدن در نقاط نرم پوست مانند لای انگشتان پا یا زیر ناخن انگشت پا وارد پوست می شود. سایر نقاط و نیز کف پا ممکن است مورد حمله کک های ماده قرار بگیرد. کفل افرادی که عادتا" روی زمین می نشینند مثل فقرا و کودکان ممکن است آلوده شود و آلودگی شدید خصوصا نزد افراد جذامی مشاهده می شود. در افرادی که آلودگی شدید دارند بازوها خصوصا آرنج ممکن است مورد حمله قرار گیرد. ماده ها تصادفا در پوست نرم و اطراف ناحیه تناسلی تونل حفر می کنند. حفر تونل در پوست بوسیله قطعات دهانی تیز و رشد کرده کک انجام می شود و تمام بدن کک به جز مخرج، منفذ تناسلی و اسپیراکل تنفسی بررگ که در انتهای شکم واقع شده در زیر پوست میزبان واقع می شود و در این حالت به تغذیه ادامه می دهد. اطراف محل استقرار کک قرمز و خارش دار می شود و ممکن است آلودگی ثانوی باعث ایجاد زخم و چرک بشود. هنگامیکه خون هضم شد شکم کک نسبتا" خیلی بزرگ شده و از نظر شکل و اندازه مانند یک نخود کوچک می شود. طی 8 تا 10 روز هضم خون و بزرگ شدن شکم کامل می شود. در این حالت تخمدان ها متشکل از هزاران تخم است و در مدت 7 تا 10 روز، روزانه 150 تا ۲۰ تخم از منفذ تناسلی ماده خارج شده و سرانجام اغلب روی زمین می افتند و پس از ۳ الی ۴ روز باز می شوند. هنگامیکه کک مرد زیر پوست میزبان می ماند و کرارا" سبب به وجود آمدن آماس و احتمالا آلودگی ثانوی می گردد. این کک ها عموما" در افرادیکه از کفش استفاده نمی کنند مانند کودکان مشاهده می شود. با توجه به اینکه تونگا پنتراس جهنده ضعیفی است پوشیدن کفش در اکثر موارد وسیله سهلی برای  جلوگیری از آلوده شدن می باشد.ماده هایی که زیر پوست هستند باید در روزهای اول استقرار در شرایط استریل باسوزن ظریف خارج شوند و زخم حاصل پانسمان گردد. 

خارج شدن کک ها زمانیکه دارای شکم بزرگ و محتوی تعداد زیادی تخم می باشد مشکل است و در صورتیکه شکم پاره شود باعث افزایش آلودگی می گردد. علاوه بر انسان، خوک ها هم اغلب مورد حمله این کک قرار می گیرند و ممکن است مخزن آلودگی محلی بشوند، حیواناتی مانند، گربه، سگ و ران هم مورد حمله این کک ها قرار می گیرند. 

اکیدنوفاگاگالیناسه آ Echidnophaga gallinacea

کک دیگری که ندرتا" به انسان، سگ، گربه و اسب حمله می کند اکیدنوفاگاگالیناسه آ می باشد. این کک در کشور های گرمسیری انگل مرغ خانگی و پرندگان وحشی می باشد.  این کک ها بسیار کوچک هستند ( ۱_۱/۵ میلیمتر)، بالغ هر دو جنس ضمائم دهانی خود را داخل پوست فرو برده و کم و بیش به طور دائم به همان حال روی سر و گردن ماکیان و یا هر نقطه از بدن انسان باقی می مانند  و ممکن است باعث ایجاد زخم شوند کک های ماده روی زخم یا محل دیگری تخم می گذارند که روی زمین بیفتد و لاروهایی که روی زخم از تخم خارج بشوند برای سپری کردن دوره رشد روی زمین خواهند افتاد.

با وجودیکه این کک ها قادر به انتقال بیماری طاعون و تیفوس مورن هستند و میزبان واسطه ی دیپلیدیوم کانینوم هستند از نظر انتقال بیماری ها هایز اهمیت نیستند. این کک ها فقط انگل خارجی انسان هستند و در شرایط استریل می توان با دقت آنها را از بدن خارج کرد. 

مبارزه:

به راحتی میتوان با معاینه موهای اطراف گردن و شکم سگ و گربه که آلوده به کک کتنوسفالیدس و کتنوسفالیدس فلیس شدند، تشخیص داد. برای مبارزه با کک سگ و گربه می توان از حشره کشهای انتخابی مناسب برای گردپاشی بدن سگ و گربه استفاده نمود. 

یک روش ساده تر که همیشه کاملا موثر نمی باشد این است که گردن بندهای پلاستیکی خاصی که به محلول سمی آغشته شده به گردن سگ (غیر از سگ های geryhounds) و‌گربه (غیر از گربه های نژاد ایرانی) ببندند.

در هر صورت یک نکته مهم این است که اغلب کک ها روی میزبان خود نبوده و از آن دور می باشند به طور مثال گزارش شده است که از یک کلونی کک های گربه فقط ۲۵ کک روی گربه وجود داشته است درحالیکه روی زمین و در محل زاد و ولد ممکن است ۵۰۰ کک بالغ، ۵۰۰ پیله، ۳۰۰۰ لارو و ۱۰۰۰ تخم وجود داشته باشد. لذا مبارزه با کک های گربه کافی نیست و باید  حتما محلهای زیست کک ها را سمپاشی نمود.

نکته بسیار مهم در سمپاشی علیه کک ها این است که پیله های کک به حشره کش ها حساس نیستند و در نتیجه سمپاشی با حشره کش ها باید هر دوهفته یکبار تا مدت ۶ ماه تکرار شود.

لانه سگ و دیگر محل هایی که را که حیوانات اهلی می خوابند یا بیشتر وقت خود را آنجا سپری می کنند باید با  حشره کش مناسب (به تشخیص کارشناس حشره شناسی) سمپاشی نمود تا بالغ کک ها از بین بروند‌.

جهت یک مبارزه اساسی با کک ها میتوان کف منازل و مسیر حرکت جوندگان را با حشره کش های توصیه شده توسط متخصص کنترل آفات سمپاشی نموده و در صورت امکان  داخل لانه جوندگان را نیز سمپاشی نمایید. در بسیارسی از نقاط دنیا کزنوسپیلا کئوپیس و پولکس ایریتنس نسبت به بسیاری از سموم (حشره کش ها) مقاوم شدند، در این نقاط برای استفاده از حشره کشهای مناسب خصوصا سموم گیاهی حتما با متخصص کنترل آفات مشورت نمایید.

برای پاکسازی نمودن منازل آلوده به کک نیز می توانید پس از مشاوره با متخصص کنترل آفات در زمینه سم مناسب و با توصیه ایشان از روش مه پاشی سرد و یا مه پاشی گرم به همراه سمپاشی ابقایی استفاده نمایید. با توجه به تولید قطرات بسیار ریز در اندازه میکرون توسط دستگاه های مه پاش و نفوذ حشره کش به کلیه خلل و فرج ها، مه پاشی می تواند تاثیر بسیار کارآمدی در از بین بردن کک ها داشته باشد. برای پاکسازی مراحل نابالغ کک ها شامل تخک، لارو و شفیره حتما حداقل عملیات سمپاشی و مه پاشی را 2 بار به فاصله 14 روز اجرا نمایید. 

هنگام شیوع بیماری طاعون و تیفوس مورن شهری ممکن است عملیات حشره کشی سازمان یافته جهت مبارزه با کک ها ضروری باشد.

همزمان با مصرف حشره کش، موش کشهای ضد انعقادی مانند برادیفاکوم، برومادیالون، دیفتیالون، دیفیناکوم را به فرم های واکس بلوک و یا پاستا می توان برای کشتن جمعیت موش ها استفاده نمود. اما اگر موش کشهایی مانند فسفر دوزنگ، فلواوستات سدیم و استرکنین استفاده شود (که یک دوز آن سریع اثر میکند) لازم است که این موش کشها چندین روز بعد از مصرف حشره کش به کار رود زیرا در غیر این صورت موش ها کشته می شوند ولی کک ها زنده می مانند و دیگر پستانداران از جمله انسان را نیش زده و در نتیجه ممکن است باعث افزایش میزبان بیماری شوند. 

با توجه به اینکه کک ها از مرده خونخواری نمی کنند لذا در هر بار مبارزه با موش ها (طعمه گذاری علیه جوندگان) سمپاشی محیط قبل از طعمه گذاری الزامی بوده و جز لاینفک عملیات کنترل جوندگان می باشد.

مواد دور کننده مانند دی متیل فتالات دی اتیل تولوآمید یا بنزیل بنزوات تا حدودی مانع گزش کک ها شده و باعث حفاظت شخصی میشود.

چندین روش خانگی جهت از بین بردن کک:

1) از بین بردن کک با تله صابون

تمام کاری که باید انجام دهید اینست که یک بشقاب یا کاسه را با مخلوطی از آب گرم و صابون پر کنید و آن را در اتاق های خانه و مناطقی که آلوده به کک هستند، قرار دهید. محلول صابون و آب مثل چسب عمل می کنند و کک ها را جذب می کند. بهتر است ظرف آب صابون را شب ها در اتاق بگذارید و یک چراغ خواب کوچک بالای ظرف روشن کنید تا همه کک ها را به دام اندازد.

2) اسپری ضد کک برای منزل

با استفاده از اسپری کک کش می توانید شر کک را کم کنید. این اسپری کاملا دست ساز است و حاوی هیچ نوع ماده شیمیایی و آسیب رسان نیست. برای نتیجه گیری بهتر لازم است تا یک تمیزکاری نظافت کلی انجام دهید و سپس با اسپری خانگی کک ها نابود کنید.

ابتدا خانه را با جاروبرقی کامل نظافت کنید. با مکش قوی جارو مبلمان و فرش ها را تمیز کنید.

لباس های آلوده، ملحفه ها، کوسن ها و … را در آب داغ بشویید. حتی لباس های داخل کمد نیز باید با آب جوش، ضد عفونی شوند. 

حیوانات خانگی را شستشو دهید و با اسپری های ضد کک بدن حیوان را کک زدایی کنید.

دستور ساخت اسپری ضد کک برای منزل:

4 لیتر سرکه سفید

2 لیتر آب

نیم لیتر آبلیمو

با مخلوط کردن این مواد، محلول ضد کک خانگی موثری درست کنید. این محلول را در یک سطل بزرگ ریخته و با آن همه لوازم آلوده را ضد عفونی کنید. در محل نگهداری سگ و گربه یا ورودی های منازل و کف ساختمان هم می توانید این محلول را اسپری کنید.

3) از بین بردن کک در خانه با جوش شیرین

طبق توضیحات قبلی با جاروبرقی کل خانه را تمیز کنید. پودر جوش شیرین را روی فرش، موکت، مبلمان، ملافه و … بپاشید. پس از چند دقیقه دوباره خانه را جارو کنید. حتما بعد از نظافت کیسه جاروبرقی را خارج کرده و در سطل زباله بیندازید. بلافاصله سطل زباله را از منزل خارج کنید.

4) خلاص شدن از شر کک ها با نمک آشپزخانه

روش استفاده از نمک هم مانند جوش شیرین است. مقداری نمک را به صورت خشک و یا محلول در آب برای ضد عفونی کل منزل به کار ببرید.

5) از بین بردن کک درخانه با اسپری لیمو

یک لیمو را ریز خرد کرده و به آن یک لیتر آب اضافه کنید. ظرف لیمو را روی حرارت گذاشته تا آب به جوش آید. سپس محلول را به همین حالت رها کنید تا خنک شود. پس از یک روز می توانید عصاره محلول را جدا کنید و در یک اسپری بریزید. از این عصاره برای مناطق آلوده مثل مبلمان و حتی محل نگهداری حیوانات خانگی نیز اسپری کنید. 

۶) پودر دیاتومه

دیاتومه نوعی خاک مخصوص است که از آن در ساخت حشره کش ها، پوشش های پلاستیک و عایق های حرارتی نیز استفاده می شود. این خاک از تجزیه بقایای جلبک های تک سلولی پوسته سخت دیاتوم به دست می آید. این پودر را در مکان های آلوده بپاشید.

7) اسانس ها و عصاره های گیاهی

یک محصول عالی کنترل کک ارگانیک است. از رزماری می توان برای درمان محل گزیدگی کک هم استفاده کرد. پودر رزماری را روی ملحفه ها، فرش، مبلمان و هر جایی که مشکوک به کک هست، بپاشید. به طور کلی کک ها از گیاهان دارای اسانس قوی و روغنی فراری هستند. اسطوخودوس، نعناع و گل داوودی هم همین خاصیت را دارند. با نگهداری گلدان های کوچک داوودی یا نعناع می توانید کک را فراری دهید. 

8) سموم گیاهی

ترکیباتی گیاهی که در کشتن کک ها موثرند ولی تهیه انها حتما باید با مشاوره متخصص کنترل آفات باشد.

 خطرات گزیدگی کک:

دو خطر مهمی که همیشه پس از نیش زدن کک‌ها باید انتظار آن‌ها را داشته باشیم، واکنش‌های آلرژیک و عفونت پوستی است. جای گزیدگی کک سوزش و خارش زیادی دارد. به همین دلیل احتمال آسیب وارد شدن به محل نیش و انتقال باکتری‌های ناخن از این طریق به پوست آسیب دیده بسیار بالاست. ورود این باکتری‌ها به پوست باعث ایجاد عفونت ثانویه شده و دردسر بسیار بیشتری درست می‌کند.

علائم حساسیت به کک گزیدگی:

تورم زیاد در محل گزیدگی

تنگی نفس

مشکل در بلع

کهیر یا سایر ضایعات پوستی ناشی از حساسیت

قرمزی و خارش بسیار شدید جای نیش

بی‌حالی و ضعف عضلات

راه‌های درمان خانگی گزیدگی کک:

احتمالاً بیشتر ما تا به حال با نیش حشرات تابستانی مانند کک مواجه شده‌ایم. در اکثر مواقع با اقدامات خانگی ساده و سریع می‌توان جای نیش را از بین برد و از بروز عفونت و حساسیت جلوگیری کرد. در ادامه چند مورد از موثرترین درمان‌های خانگی گزیدگی کک را به شما معرفی می‌کنیم تا اگر در مسافرت به این مشکل دچار شدید، بتوانید خودتان دست به کار شوید

آلوئه ورا؛ برای ترمیم پوست و جلوگیری از عفونت گزیدگی کک

ژل این گیاه یک‌ ترمیم کننده قوی از دل طبیعت است که برای التیام پوست در انواع زخم‌ها از جمله نیش کک از آن استفاده می‌شود. عصاره آلوئه ورا حاوی آنزیم‌ها و آنتی اکسیدان هایی است که علاوه بر کاهش التهاب جای گزیدگی کک، خاصیت ضد میکروبی نیز داشته و عفونت کردن آن جلوگیری می‌کند .برای استفاده از این گیاه کافی است کمی از ژل آن را روی محل گزیدگی بمالید. پس از مدت کوتاهی شاهد التیام و سوزش کمتر جای نیش خواهید بود

همیشه بهار؛ مؤثر در کاهش التهاب محل کک گزیدگی

کالاندولا یا همیشه بهار در محصولات زیبایی و جوانسازی نیز استفاده می‌شود. حضور آنتی‌اکسیدان‌های مهمی از جمله فلاونوئیدها، ساپونوزیدها و کالاندین باعث شده عصاره این گیاه به یک آنتی هیستامین قوی تبدیل شود

اگر کمی از عصاره همیشه بهار را روی زخم خود قرار دهید، مواد مؤثره آن اجازه نمی‌دهد جریان خون در این ناحیه افزایش یابد و تورم ایجاد شود

موم عسل؛ تسکین دهنده خارش و سوزش جای نیش کک

حتماً تا به حال از خواص موم عسل زیاد شنیده‌اید. این ماده جادویی که توسط زنبورها در کندو تولید می‌شود، فواید زیادی برای پوست دارد. یکی از این فواید، آنتی اکسیدان بودن آن است که در هنگام پشه گزیدگی به کمک ما می‌آید. ترکیبات موجود در موم عسل یا بره موم، با جلوگیری از باز شدن غشاء سلول‌های پوست، از آزاد شدن عوامل التهابی به درون رگ‌ها جلوگیری می‌کند.

در نتیجه با قرار دادن مقداری موم عسل روی زخم خود می‌توانید از قرمزی و تورم آن به راحتی پیشگیری می‌کنید یا تورم موجود را  از بین ببرید.

اسطوخودوس؛ برای بهبود تورم و قرمزی نیش کک

اسطوخودوس نیز مانند آلوئه ورا سرشار از ترکیبات ضد التهابی و ضد میکروبی است و استفاده از عصاره آن برای درمان گزیدگی کک بسیار مؤثر است. استفاده از این روغن و سایر روغن‌های گیاهی می‌تواند خطر آلوده شدن جای نیش و ورود عفونت به پوست را کاهش دهد

روغن بابونه و درخت چای؛ کاهش دهنده تحریکات و آلرژی پوستی

ترکیب بابونه و درخت چای برای از بین بردن التهاب و حساسیت‌های پوستی ناشی از کک گزیدگی استفاده می‌شود. اگر پس از نیش کک دچار واکنش‌های آلرژیک پوستی می‌شوید، با استفاده از ترکیب عصاره این دو گیاه می‌توانید علائم آلرژیک خود را کاهش دهید و از پیشرفت آن نیز جلوگیری کنید.

برای مبارزه با کک حتما با متخصص کنترل آفات شهری مشورت نمایید و برای درمان حتما به پزشک مراجعه نمایید.